Model opieki pielęgniarskiej nad pacjentem po resekcji żołądka z powodu choroby wrzodowej.

Cz. V.

Link do poprzednich części: I, II, III, IV.

Kwalifikacja pacjenta do zabiegu operacyjnego

Wskazania do zabiegu

Głównymi wskazaniami do zabiegu operacyjnego jest powikłana choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy. Na pewno jest to zwężenie w części odźwiernikowej, krwawienie z wrzodu lub perforacja. Oprócz tego zabieg operacyjny rozważa się przy długo trwającym owrzodzeniu, które nie poddaje się leczeniu. Wskazaniem jest również podejrzenie zezłośliwienia lub niejasny charakter owrzodzenia. W przypadku krwawienia bierze się pod uwagę niestabilność hemodynamiczną i nawrót krwawienia dwukrotnym leczeniu endoskopowym, oraz nie ustalone źródło krwawienia.

Przeciwwskazania do zabiegu 

Zdecydowanym przeciwskazaniem do zabiegu chirurgicznego jest wiek powyżej 50 roku życia, ponieważ wraz z wiekiem wzrasta liczba czynników ryzyka.

Zadania pielęgniarki w okresie przed i pooperacyjnym

Zadania pielęgniarki przed zabiegiem operacyjnym zależą od tego czy pacjent jest przyjmowany w trybie nagłym czy planowanym. 

Przy zabiegach planowanych czas przebywania chorego na oddziale jest skracany do minimum w celu zapobiegania zakażeniom szpitalnymi powikłaniom pooperacyjnym.

Zadania pielęgniarki w okresie przedoperacyjnym

1. Przyjęcie na oddział, przeprowadzenie wywiadu pielęgniarskiego w celu zapoznania się z potrzebami pacjenta i zaplanowaniu opieki, pokazanie topografii oddziału i zapoznanie z prawami i obowiązkami pacjenta. Ocena stanu odżywienia. Weryfikacja szczepienia na WZW typu B. Uzyskanie zgody na zaplanowane działania.
2. Przygotowanie psychiczne do zabiegu, rozwianie niejasności, ułatwienie kontaktu z lekarzem, duchownym, rodziną, psychologiem. Przekazanie informacji odnośnie współodpowiedzialności za przebieg okresu okołooperacyjnego.
3. Informowanie chorego o jego stanie zdrowia, jednostki chorobowej oraz dalszego postępowania w celu redukcji lęku wywołanego przebywaniem na oddziale. Informacji o konieczności zabiegu operacyjnego i metody jego wykonania oraz przebiegu okresu pooperacyjnego przedstawia chirurg, natomiast anestezjolog podejmuje decyzję o rodzaju znieczulenia po wypełnieniu ankiety anestezjologicznej przez pacjenta i rozmowie z nim.
4. Pobranie badań laboratoryjnych, które zlecił lekarz. Najczęściej są to: grupa krwi i czynnik Rh, morfologia krwi, biochemia- sód, potas, glukoza, badanie ogólne moczu, oznaczenie czasu krwawienia, krzepnięcia, protrombinowego, elektrolity, mocznik, kreatynina, bilirubina.
5. Wykonanie EKG oraz RTG klatki piersiowej i innych badań na zlecenie lekarskie, wykonanie pomiaru wzrostu i wagi pacjenta, umówienie wizyty anestezjologa.
6. Optymalizacja stanu ogólnego- nadzór nad zleconą farmakoterapią, utrzymanie odpowiedniej glikemii, przygotowanie przewodu pokarmowego dietą i środkami farmakologicznymi. 
7. Edukacja odnośnie postępowania po zabiegu operacyjnym w kierunku przeciwdziałania powikłaniom pooperacyjnym, ułatwią pacjentowi funkcjonowanie po zabiegu np. ćwiczenia oddechowe, ćwiczenia przeciwzakrzepowe, samodzielne siadanie i przemieszczanie się w obrębie łóżka. Informowanie pacjenta o stosowaniu leków przeciwzakrzepowych.
8. W dniu zabiegu dopilnowanie, aby pacjent był na czczo 6 h przed zabiegiem, poproszenie pacjenta, aby umył się odpowiednim środkiem dezynfekującym oraz zapewnienie odzieży, w której pojedzie na blok operacyjny, przygotowanie pola operacyjnego, jeśli to konieczne to ogolenie pacjenta, dopilnowanie w przypadku długich włosów, aby były spięte, lakier na paznokciach powinien być zmyty, wszystkie protezy, soczewki i inne udogodnienia  oraz biżuteria zdjęte. Cenne przedmioty pacjent powinien oddać do depozytu. Wykonanie zleconych zabiegów np. założenie cewnika do pęcherza moczowego czy sondy do żołądka, wykonanie zleconej premedykacji i leków.
9. Przed przekazaniem na blok operacyjny weryfikacja tożsamości pacjenta, dokumentacji i zgody na zabieg oraz znieczulenie.

Zadania pielęgniarki w okresie pooperacyjnym.

1. Przygotowanie łóżka i otoczenia pacjenta na sali pooperacyjnej: łóżko zdezynfekowane z przebraną pościelą i dostępem z trzech stron, wezgłowie ułożone płasko, ułożenie na stole ligniny z miską nerkowatą, przegotowanej wody w kubku, zapewnienie sprzętu pomiarowego np. kardiomonitora.
2. W chwili przekazania pacjenta na oddział chirurgiczny należy dokonać oceny stanu świadomości biorąc pod uwagę: przytomność pacjenta, stan źrenic, jego zachowanie, siłę mięśniową i napięcie oraz ruchy kończyn, oraz reakcję na bodźce słuchowe i dotykowe. Ocena stanu świadomości jest dokonywana przez pierwsze 12 h . Co 15 minut przez pierwsze 2 h, co 30 minut przez kolejne 3 h. Następnie co godzinę do uzyskania doby po zabiegu. Do oceny można użyć skali Glasgow.
3. Sprawdzenie dokumentacji, zapoznanie z kartą pooperacyjną, wykonanie zawartych w karcie pooperacyjnej zleceń.
4. Monitoring pacjenta: ciśnienie tętnicze, kontrola powrotu kapilarnego, oddechów- częstotliwość jak przy stanie świadomości); tętno; kontrola diurezy; obserwacja skóry i błon śluzowych; kontrola odczuwanego bólu przez pacjenta np. skalą VAS; pomiar temperatury; kontrola drenów sond i opatrunku- przez pierwsze 12 h  co 0,5-1 h , potem co 1-2 h; zabezpieczenie drożności wkłuć (Karta Obserwacji Kaniuli).
5. Wykonanie zleconych badań laboratoryjnych.
6. Dbanie o komfort pacjenta, możliwie wczesne usprawnianie.
7. Profilaktyka powikłań pooperacyjnych.

mgr piel. Ewa Krzyżańska