MENTORING I COACHING W PIELĘGNIARSTWIE

Cz. II

Mentoring jest relacją między osobą rozpoczynającą pracę zawodową a doświadczonym praktykiem, który udziela wsparcia, doradza i przekazuje wiedzę, potrzebną dla rozwoju osobistego i zawodowego podopiecznego.

Jest skoncentrowany przede wszystkim na kształtowaniu ról i doradztwie, mniej na nadzorowaniu czy instruowaniu. Obejmuje takie zachowania, jak uczenie, sponsorowanie, zachęcanie, doradzanie, bycie przyjacielem.

Badania empiryczne sugerują, że cechy demograficzne (np. wiek, płeć, doświadczenie, pozycja społeczna, rasa) i inne cechy (np. elastyczność, kompetencja, osobowość, władza, autentyczność, troska, dostępność, inspirowanie, sumienność) wpływają na jakość relacji mentorskiej.

Mentor, to często bardziej doświadczona pielęgniarka, która doskonale zna wszystkie dobre i złe strony opieki zdrowotnej, ma dobre kontakty i lepszy dostęp do informacji niż młodsi, mniej doświadczeni pracownicy. Może wprowadzić nowe osoby w środowisko, pomóc w odniesieniu sukcesu – ucząc odpowiednich form działania, nawiązywania kontaktów, spotykania właściwych ludzi.

Procesowi adaptacji zawodowej podlegają pracownicy, który rozpoczynają pierwszą pracę zawodową, pracownicy nowo przyjęci, osoby przekwalifikowane czy zmieniające miejsce pracy.  

Proces adaptacji zawodowej w pielęgniarstwie/położnictwie polega na przystosowywaniu nowych pracowników do warunków panujących na oddziale oraz wprowadzeniu ich do obowiązków zgodnych z kwalifikacjami i kompetencjami. 

Pierwsze dni pracy w zawodzie pielęgniarki/pielęgniarza wiążą się z ogromem informacji, które otrzymują. 

Przeciążenie nimi w zbyt krótkim czasie lub bardzo szczegółowo powodują, że wielu adeptów pielęgniarstwa, czy położnictwa odczuwa w pierwszych dniach niepewność i doświadcza dystresu.  

Proces ten jest procesem złożonym, dlatego wprowadzaniem nowych pracowników powinna zajmować się osoba posiadająca odpowiednie kwalifikacje, a także cechować się właściwą postawą wobec współpracowników.

Mentora powinna cechować zdolność obserwacji twojego rozwoju zawodowego, cierpliwość, posiadanie odpowiedniego entuzjazmu, wiedza, poczucie humoru, szacunek dla innych.

Prawdziwa relacja mentor-podopieczny powinna przynosić korzyści obu stronom.

Mentorzy dzielą się swoją wiedzą i doświadczeniem, mają jednak także okazję uczyć się od swoich podopiecznych.

Dostęp do nowej wiedzy, różnica sposobu patrzenia, nowe tematy bliższe przedstawicielom młodszego pokolenia – to tylko niektóre „bonusy” dla mentora.

Pełnienie tej funkcji pozwala w rzeczywistości na pokazanie wartości jako przywódcy w dzieleniu się wiedzą, umiejętnościami i talentami z mniej doświadczoną pielęgniarką. Skuteczność relacji mentor-podopieczny zależy również od cech i postawy podopiecznych.

Osoby mające wysoką motywację do działania, aktywnie poszukujące wyzwań, chętnie podejmujące ryzyko, otwarte na różne punkty widzenia, refleksyjne, zdyscyplinowane i pełne entuzjazmu, które umieją się otwarcie komunikować i jednocześnie okazywać innym szacunek – mają większe szanse na osiągnięcie celów mentoringu.

Obie strategie komunikacyjne na poziomie indywidualnym mogą poprawić zadowolenie z pracy, zmniejszyć stres, zwiększyć wiarę we własne możliwości i kompetencje, zmniejszyć wskaźnik odejść z pracy.

Badania, których celem była ocena procesu adaptacji zawodowej personelu pielęgniarskiego zatrudnionego w placówkach medycznych, wykazały szereg negatywnych odczuć towarzyszących pielęgniarkom w  pierwszych tygodniach pracy. Wśród negatywnych emocji pojawiły się: obawa przed niewłaściwym wykonaniem obowiązków (75,9%), niepokój i lęk wynikający z braku wiedzy (67,1%) oraz strach przed brakiem akceptacji (60,6%). Tylko 4,1% młodych pracowników nie zadeklarowało negatywnych odczuć związanych z  procesem adaptacji. Badanie wykazało również, że do zasadniczych obszarów wpływających na proces adaptacji zaliczyć można atmosferę w  miejscu pracy i kompetencje opiekuna adaptacji zawodowej.

Badania dowodzą, że mentoring pomaga w bardziej celowym kształtowaniu kariery zawodowej, zwiększeniu aktywności naukowej wśród pielęgniarek zajmujących się działalnością naukowo-dydaktyczną.

Relacja mentoringu musi być uczciwa i otwarta, podopieczny musi czuć się w niej dobrze, dzieląc się swoimi marzeniami i obawami, a mentor powinien przede wszystkim chcieć mu pomóc i pokierować nim.

Mentoring to wartościowa strategia wspomagająca rozwój pielęgniarek, przyczyniająca się do ich zadowolenia z kariery zawodowej.

Ewelina Tymoszuk

Joanna Lewoniewska

Stowarzyszenie Pielęgniarki Cyfrowe

Bibliografia

1. Gail J. Dinner, Mary M. Wheeler “Mentoring i coaching w pielęgniarstwie. Przewodnik”. A Guide to Coaching and Mentoring in Nursing ICN 2007, polskie tłumaczenie dla PTP Małgorzata Kisilowska, 2009
2. Dariusz Bazaliński1, Joanna Przybek Mita, Anna M. Wójcik, Beata Ochab, Adaptacja zawodowa pielęgniarek/pielęgniarzy a otrzymywane wsparcie ze strony współpracowników, Pielęgniarstwo Chirurgiczne i Angiologiczne 2022; 16(1): 15–22.

Grafika: Canva