UZALEŻNIENIA WŚRÓD PERSONELU MEDYCZNEGO

Dlaczego medycy wpadają w szpony uzależnień ?

Zawody medyczne należą do najbardziej stresogennych. Stres zawodowy stanowi zagrożenie dla zdrowia psychofizycznego. Przeżywanie sytuacji stresowych często skutkuje sięganiem po substancje psychoaktywne. Prowadzi to do uzależnień i związanych nim poważnych konsekwencji.

Cz. IV

Zawody medyczne należą do najbardziej stresogennych:

► Odpowiedzialność za ludzkie zdrowie i życie

► Niepokój i lęk przed postawieniem niewłaściwej diagnozy, czy sposobu leczenia

► Ryzyko popełnienia błędu

► Obcowanie z cierpieniem i śmiercią

► Długie i czasem nieprzewidywalne godziny pracy

► Przeciążenie pracą i obowiązkami, także poza kompetencyjnymi,

► Trudne warunki pracy

► Presja czasu

► Wieloetatowość

► Roszczeniowość i agresja pacjentów i ich rodzin

► Zaburzone relacje z bliskimi, kłopoty osobiste

► Wyczerpanie emocjonalne.

Stres może działać mobilizująco lub deprymująco. Umiarkowany stres (eustres) działa pozytywnie i mobilizująco, lub znaleźć wyjście z jakiejś sytuacji, pobudza i motywuje do działania, pomaga rozwiązać trudne zadanie.

Gdy jednak poziom stresu wzrasta i utrzymuje się duże napięcie, zaczyna działać na człowieka demotywująco i dezorganizuje jego myślenie i działanie.

Pojawia się gniew, lęk i frustracja, wówczas jest to działanie destruktywne (dystres) i prowadzi do poważnych zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu.

Badacze wyjaśniający przyczyny uzależnień z psychologicznego punktu widzenia, traktują zażywanie środków psychoaktywnych jako zewnętrzny przejaw adaptacyjnych i obronnych mechanizmów osobowości. Zdaniem psychologów behawiorystów: C. J. Frederick’a, Johna Dollarda, Neala E. Millera i in., najbardziej podatne na ryzyko uzależnień są osoby, które charakteryzuje wysoki stan niepokoju i napięcia wewnętrznego.

Łatwy dostęp do opioidów i innych substancji psychoaktywnych w miejscu pracy, leków a także do alkoholu, niewątpliwie sprzyja sięganiu po te substancje.
Zdaniem specjalistów program kształcenia do zawodów medycznych nie do końca przygotowuje medyków z zakresu kompetencji miękkich i nie uczy radzenia sobie z trudnymi emocjami. Długotrwałe, negatywne emocje mogą prowadzić do wyczerpania i zobojętnienia, a te do zawodowego wypalenia, a także uzależnień.
Brak adaptacji do radzenia sobie z trudnymi emocjami to najczęściej unikanie skonfrontowania się z emocjonalną sytuacją, tłumienie emocji, ruminacje, czyli nawracanie negatywnych myśli, zamartwianie się i wreszcie sięganie po substancje psychoaktywne.

Najprostszym, a zarazem najgorszym sposobem na odreagowanie napięć związanych z pracą jest przyjmowanie substancji psychoaktywnych.

Jak sobie radzić ze stresem ?

• Aktywność fizyczna umożliwia wykorzystanie nagromadzonej energii: praca fizyczna, np. prace w ogródku, czy w domu, jazda na rowerze, spacer, ćwiczenia ruchowe, pływanie;
• Rozwijanie hobby i zainteresowań;
• Muzyka relaksacyjna;
• Trening autogenny Schultza;
• Trening Jacobsona – relaksacja neuromięśniowa;
• Joga, medytacja, modlitwa;
• Terapia śmiechem – np. dobra komedia

Ograniczenie liczby godzin spędzanych w pracy, spędzanie czasu z najbliższymi, prawidłowe, dobre relacje w związku i rodzinie są bardzo ważnym elementem wsparcia. Należy zadbać o równowagę działania i odpoczynku, nie obciążać się nadmierną ilością obowiązków, nauczyć się wybierać między rzeczami bardziej ważnymi i mniej istotnymi.

Warto pielęgnować w sobie uważność, na którą składa się świadomość i akceptacja.

Już za tydzień kolejna część jak reagować i pomóc osobie uzależnionej.

mgr Joanna Lewoniewska

Specj. Piel. rodzinnego

Pedagog, edukator zdrowia i profilaktyki uzależnień.

Poprzednie części I, II, III.

Źródła:

Woronowicz B.: Uzależnienia. Geneza, Terapia, Powrót Do Zdrowia, Wydawnictwo Media Rodzina, Warszawa 2009. http://www.psychologia.edu.pl/czytelnia/51-alkohol-i-nauka/245-psychiczne-ibiologiczne-podloze-uzaleznien.html https://medycynaholistyczna.com.pl/2020/03/27/6-prostych-sposobow-narozladowanie-napiecia-w-ciele/ Współczesne teorie i praktyka profilaktyki uzależnień chemicznych i nie chemicznych, red. M. Jędrzejko https://www.mp.pl/pacjent/psychiatria/uzaleznienia/72913,pracoholizm http://www.psychologia.edu.pl/czytelnia/133-praca/1518-kiedy-praca-staje-sienalogiem-czyli-kilka-slow-o-pracoholizmie-karolina-maria-wincewicz.htm