Ukłon w stronę tradycji czy spojrzenie w przyszłość?
Autor: Martyna Biegniewska; studentka pierwszego roku studiów licencjackich – Pielęgniarstwo, Instytut Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Rzeszowski.
Opiekun dydaktyczny i redaktor: Justyna Babiarz; instruktor na kierunku – Pielęgniarstwo, Instytut Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Rzeszowski.
Kodeks to słowo pochodzenia łacińskiego, które funkcjonowało już w starożytnym Imperium Rzymskim. Zgodnie z definicją z PWN jest to :
„usystematyzowany zbiór przepisów prawnych, najczęściej dotyczących jednej dziedziny prawa”;
„zbiór zasad postępowania, dotyczących np. życia towarzyskiego lub etyki zawodowej” [1].
Kodeks etyczny wg definicji, również z PWN, to natomiast:
„niesprzeczny system norm regulujący sferę moralnego życia człowieka; może występować w formie spisanej lub przekazu ustnego; np. kodeks etyki zawodowej” [2].
Nadaje to kodeksowi etycznemu formę przekazu bezsprzecznej prawdy, zasad równie ważnych jak te zapisane w ramach kodeksu karnego.
Aktualny „Kodeks etyki zawodowej pielęgniarki i położnej Rzeczpospolitej Polskiej” [3] został przyjęty uchwałą w 2003 r.; od tego czasu był natomiast nowelizowany, w taki sposób, aby był ciągle aktualny. Najważniejsze zawarte w nim kwestie od początku pozostają oczywiście niezmienne.
„Kodeks etyki pielęgniarki i położnej RP” [3] niektóre zakresy tematyczne opisuje szczegółowo, inne natomiast przedstawione są w nim w formie luźnych nawiązań. Daje to możliwość interpretacji związanej także ze swoim światopoglądem, dzięki czemu możemy postępować zgodnie ze sobą oraz z kodeksem.
W kodeksie tym mało miejsca poświęcono dziedzinie technologii i najnowszych technik, które tak szybko dziś się rozwijają. Technologia odgrywa obecnie znaczną rolę w naszym życiu. Nie możemy się bez niej obejść. Towarzyszy nam w każdym aspekcie naszego funkcjonowania. Dlatego sądzę, że:
Warto byłoby ująć jej zastosowanie w Kodeksie, ponieważ technologia jest potężnym narzędziem, mogącym przynieść dużo dobra, ale, używana np. nieumiejętnie, może sprawić sporo zła.
W „Kodeksie etyki pielęgniarki i położnej RP” [3] wspomniane jest jedynie, by wprowadzać najnowsze zdobycze nauki w praktykę.
Ważną kwestią jest również etyka działalności w Internecie i również z tego powodu wskazanym jest, by pielęgniarka lub położna znała ten kodeks. W obecnych czasach wysoko rozwinięta jest także sztuczna inteligencja, czyli AI; dzięki której można już wiele uzyskać. Możemy z jej oferty dostać gotowe prace pisemne, ale, możemy również, np. przerobić za jej pomocą czyjeś zdjęcie lub nagranie w taki sposób, że niesamowicie trudno jest rozróżnić dzieło AI od prawdziwego zdjęcia bądź nagrania.
Może więc dojść do sytuacji, gdzie pielęgniarka, prowadząca działalność w Internecie, telewizji, prasie zostanie posądzona o łamanie swojego Kodeksu etyki, mimo, że tego nie zrobiła.
Niestety nawet w Kodeksie karnym [4] nie zostały jeszcze wyszczególnione czy opisanie takie opcje wydarzeń, więc osobie, która posługuje się czyimś wizerunkiem skonstruowanym za pomocą AI na jego szkodę, grożą takie konsekwencje, jakby wykorzystała ona prawdziwe zdjęcia.
W „Kodeksie etyki pielęgniarki i położnej RP” [3] krótko ujęta jest również tematyka działalności edukacyjnej i naukowej pielęgniarki i położnej. Jednak zapis, aby przestrzegała ona zasad zawartych w kodeksie etyki w tym zakresie, sprawia, że jasnym jest jak powinna postępować pielęgniarka bądź położna.
Jestem pewna, że „Kodeks etyki pielęgniarki i położnej RP” [3] w obecnej formie ma tyle samo popleczników co przeciwników. Niewątpliwie ma on swoje zalety jak i wady. Według mnie kodeks ten jest ważny, chroniąc pacjentów, ale też i nas samych. Bazuje on na prawach człowieka i znajdują się w nim kwestie, które wydają się być oczywiste i każdy z nas powinien o nich wiedzieć. Możemy jednak w każdej chwili do niego zerknąć, żeby upewnić się czy dobrze postępujemy.
Piśmiennictwo:
1. Encyklopedia PWN:
kodeks – definicja, synonimy, przykłady użycia (pwn.pl)
2. Encyklopedia PWN:
kodeks etyczny, Encyklopedia PWN: źródło wiarygodnej i rzetelnej wiedzy
3. Kodeks etyki zawodowej pielęgniarki i położnej Rzeczpospolitej Polskiej:
NOWY „KODEKS ETYKI ZAWODOWEJ PIELĘGNIARKI I POŁOŻNEJ RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ” – Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych w Białej Podlaskiej (oipip-bp.pl) (Dostęp 26.04.2024 r. o godz. 19.00).
4. Kodeks karny:
Proszę zostaw odpowiedź