Ocena czynników ryzyka samobójstwa wśród polskich pielęgniarek psychiatrycznych Badanie pilotażowe.

Cz. I

Problematyka samobójstw jest złożona i  nie do końca poznana. Samobójstwo, na ogół, jest aktem przebiegającym wieloetapowym i długofalowo. 

Czynniki zawodowe istotnie wpływają na rozwój zachowań autodestrukcyjnych.    Znajomość przyczyn i czynników ryzyka pozwala stworzyć programy prewencyjne dedykowane grupom ryzyka. 

Polska należy do krajów z najwyższych wskaźników samobójstw w Europie, który wynosi 13 na 100 tys. mieszkańców (światowa średnia to 10,5 na 100 tys.). 

Według  Polskiego Towarzystwa Suicydologicznego codziennie śmiercią samobójczą umiera 15 osób, z tego 12 to mężczyźni.  

Środowisko zawodowe istotnie wpływa na stan psychiczne i fizyczny pracowników. Szacuje się, że we Francji samobójstwa związane z pracą popełnia 11 tyś. osób rocznie, natomiast  w USA o 40 % wzrosła liczba samobójstw wśród osób w wieku produkcyjnym. 

• Niskie zadowolenie z wykowanej pracy, 
• praca o niskim statusie, 
• brak wsparcia, 
• brak możliwości rozwoju i awansu, 
• konflikty interpersonalne ze współpracownikami, 
• agresja w miejscu pracy 

zwiększają znacząco ryzyko myśli samobójczych. 

Współwystępowanie takich zmiennych jak: 

• płeć męska, 
• młody wiek, 
• choroby psychiczne, 
• choroby o niepomyślnym rokowaniu,
• doznana przemoc seksualna, 
• wdowieństwo, 
• rozwód, 
• izolacja społeczna, 
• niski poziom cholesterolu 

zwiększają prawdopodobieństwo śmierci samobójczej.

Pielęgniarstwo polskie boryka się z wieloma problemami. 

Najistotniejszymi z nich są: 

• pogłębiające się braki kadrowe, 
• wysoka średnia wieku praktykujących pielęgniarek, 
• pogorszenie stanu zdrowia psychicznego i fizycznego pielęgniarek, 
• nadmierne obciążenie pracą, 
• niskie wynagrodzenie, 
• agresja ze strony pacjentów. 

Czynniki te mogą prowadzić do depresji i wypalenia zawodowego, co może prowadzić do prób samobójczych. 

Pielęgniarki psychiatryczne  narażone są na stały stres związany:

• z nieprzewidywalnymi zachowaniami  pacjentów i koniecznością podejmowania działań wbrew woli chorego,  
• opieką nad dużą liczbą chorych w ostrej fazie choroby, 
• relacjami ze współpracownikami, 
• niskimi możliwościami awansu i zwiększenia uprawnień. 
• Często mają problemy z pogodzeniem życia zawodowego i prywatnego (work – life balance), co prowadzi do pogorszenia dobrostanu fizycznego i psychospołecznego (choroby sercowo naczyniowe, choroby psychiczne, uzależnienia, konflikty w pracy i w domu, brak zadowolenia z życia). 

Relacje z przełożonym i kolegami mogą być źródłem stresu, ale i czynnikiem  redukującym poziom stresu i podnoszącym satysfakcję zawodową pracownika.

Wspierająca postawa przełożonego wpływa na zachowanie równowagi pomiędzy pracą zawodową, a życiem osobistym pielęgniarki. 

Pielęgniarki pozbawione wsparcia przełożonej, obarczone nadmiarem obowiązków zawodowych i problemami życia osobistego częściej doświadczają zaburzeń psychicznych, konfliktów w pracy, niskiej satysfakcji zawodowej. 

Niepokojący jest wzrost samobójstw wśród personelu pielęgniarskiego. 

Z Raport the Office for National Statistics wynika, że pielęgniarki miały o 23% wyższe ryzyko samobójstwa, niż przeciętna kobieta w Anglii. Długofalowa obserwacja zachowań samobójczych prowadzona w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej wskazują, że pielęgniarze mają wyraźnie wyższe ryzyko samobójstwa niż przeciętny Amerykanin. 

Z badań tych wynika również, że pielęgniarki miały częściej problemy w pracy i ze zdrowiem psychicznym, niż ogólna populacja.  

• Prawie 76% pielęgniarek psychiatrycznych ma objawy depresji, 
• prawie 70% zgłasza zaburzenia snu, 
• 40 % pije alkohol i bierze narkotyki w pracy. 

Czynniki te mogą prowadzić do rozwoju myśli samobójczych. 

Należy podkreślić ze obecność samych myśli samobójczych bez uwzględnienia innych czynników ryzyka jest niewystarczająca w ocenie ryzyka samobójstwa, ponieważ 60 do 80% samobójców nie ma myśli samobójczych. 

http://www.pielegniarstwo.ump.edu.pl/article.php?id=539

Piotr Wojda

II część pracy już za tydzień