Cz. IV.
Wyniki autorskich badań w kwestii opinii studentów pielęgniarstwa o roli społeczno-zawodowej pielęgniarki i pielęgniarza.
Współcześnie, zasady, a także warunki wykonywania zawodu pielęgniarskiego są uregulowane prawnie i jest to zawód, który mogą wykonywać zarówno kobiety, jak i mężczyźni.
W Polsce na 1000 mieszkańców przypada 5,4 pielęgniarki, co stanowi jeden z najniższych odsetków w Europie.
Osoby, które ukończą studia na kierunku pielęgniarskim mogą świadczyć opiekę w szpitalach publicznych, a także w niepublicznych zakładach opieki zdrowotnej i w ramach praktyki indywidualnej.
Przyjmuje się, że jest to zawód zaufania publicznego, a więc polega on na wykonywaniu czynności szczególnie związanych z istotą ludzką. Pielęgniarki towarzyszą człowiekowi w najintymniejszych momentach jego życia i pomagają mu walczyć z bólem i z depresją spowodowaną chorobą.
Autorka pracy podjęła temat opinii studentów pielęgniarstwa o roli społeczno-zawodowej pielęgniarki i pielęgniarza.
Badanie przeprowadzono wśród 110 studentów pierwszego roku pielęgniarstwa; zdecydowana większość ankietowanych była kobietami [94,5%] i pochodziła z miasta [89,1%].
Zarówno kobiety, jak i mężczyźni, zgodnie uznali, że pielęgniarki i pielęgniarze nie mają prawa informować pacjentów o stanie ich zdrowia [100%]. Jednakże zgodnie z ustawą z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (art.16, pkt.2), pielęgniarka i położna są obowiązane udzielić pacjentowi lub jego przedstawicielowi ustawowemu albo osobie wskazanej przez pacjenta informacji o stanie zdrowia pacjenta, w zakresie koniecznym do sprawowania opieki pielęgnacyjnej lub opieki podczas ciąży oraz prowadzenia porodu i połogu. (Przyp. red.)
Również zgodni byli w odpowiedzi na pytanie dotyczącego tego, czy zawód pielęgniarki/pielęgniarze jest trudny; wszyscy zgodzili się z tą tezą [100%]. Podobnie wszyscy zgodnie uważali, że powinni oni przestrzegać zasad etyki.
Jednakże odmienne mieli zdanie w kwestii tego, czy osoby wykonujące ten zawód robią to ze starannością; w tym przypadku tylko 70% odpowiedzi było pozytywnych, pozostałe 30% stało do nich w opozycji.
Dużo trudności przyniosło pytanie: „czy pielęgniarka/pielęgniarz powinna/powinien ponosić odpowiedzialność za wykonanie czynności na zlecenie lekarza?”. Aż 23 osoby nie potrafiły na nie odpowiedzieć [20,9%], zaś pozostali ankietowani byli podzieleni; twierdząco odpowiedziało 45,5% z nich, a pozostałe 33,6% stwierdziło, że nie powinni oni ponosić za to odpowiedzialności.
[Zawody pielęgniarki i położnej są samodzielnymi zawodami medycznymi.
Pielęgniarka ponosi osobistą odpowiedzialność za swoje działania. Wiąże się to z koniecznością ponoszenia odpowiedzialności zawodowej, karnej, odszkodowawczej za działania zawodowe podejmowane w czasie pracy, w tym także za realizacje zleceń wydanych przez lekarza.
Kodeks etyki zawodowej pielęgniarki i położnej Rzeczypospolitej Polskiej w części ogólnej w pkt. 5. stanowi, iż „Pielęgniarka/położna posiadająca pełne uprawnienia zawodowe ponosi osobistą odpowiedzialność za swoje działania”.
Zgodnie z art. 12 ust. 2 ustawy „pielęgniarka może odmówić wykonania zlecenia lekarskiego oraz wykonania innego świadczenia zdrowotnego niezgodnego z jej sumieniem lub z zakresem posiadanych kwalifikacji, podając niezwłocznie przyczynę odmowy na piśmie przełożonemu lub osobie zlecającej (…)”.](Przyp. red).
Co do uprawnień pielęgniarzy i pielęgniarek do kierowania pacjenta na badania diagnostyczne, aż 74,5% uważa, że takie istnieją, natomiast pozostałe 25,5% ankietowanych jest zdania, że osoby wykonujące ten zawód nie mają takiego prawa i muszą czekać na decyzję lekarzy.
Zdaniem badanych, pacjenci najczęściej oczekują od pielęgniarek/pielęgniarzy troskliwej opieki [66,4%], sprawności w wykonywaniu zabiegów [60%], udzielania odpowiedzi na wszelkie wątpliwości [55,5%] oraz respektowania praw pacjenta [49,1%]. Najrzadziej zaś oczekują obecności na każde żądanie [31,8%] oraz wspierania rodziny podczas pobytu pacjenta w szpitalu [37,3%].
Pozytywnym jest fakt, że aż 74,5% ankietowanych jest zdania, że podnoszenie kwalifikacji przez personel pielęgniarski jest niezbędne, a pozostałe 25,5% uważa, że nie jest to niezbędne, ale mile widziane.
Pozwala to twierdzić, że studenci, kiedy już otrzymają odpowiednie kompetencje i rozpoczną pracę, będą ciągle się dokształcać.
Duża różnorodność w odpowiedziach wystąpiła przy pytaniu dotyczącym poziomu zaufania pacjentów do personelu pielęgniarskiego. Ankietowani oceniają poziom zaufania pacjentów do personelu pielęgniarskiego jako: bardzo wysoki [11,8%], wysoki [42,7%], średni [36,4%], niski [9,1%]. Jednocześnie wszyscy są zdania, że personel jest przeciążony pracą [100%]. Według 51,8% respondentów pozycja personelu pielęgniarskiego w środowisku zawodów medycznych w ciągu ostatnich 10 lat wzrosła, zdaniem 27,3% badanych utrzymuje się na tym samym poziomie, a zdaniem pozostałych 20,9% zmalała. To, że ich pozycja społeczna wzrasta jest dość interesującym zjawiskiem, szczególnie biorąc pod uwagę, że 83,6% badanych studentów uważa, że wizerunek pielęgniarek/pielęgniarzy kreowany przez media w tym nie pomaga.
Badani są zdania, że na postrzeganie pielęgniarek/pielęgniarzy najbardziej wpływa ich profesjonalizm, uczciwość i rzetelność [po 100% odpowiedzi], najmniej zaś ich poziom wykształcenia. Ankietowani ocenili pozycję zawodową personelu pielęgniarskiego w środowisku zawodów medycznych jako: dość wysoką [35,5%], niską [60%], bardzo niską [4,5%].
Nie są to więc wysokie standardy a biorąc pod uwagę fakt, że aż 51,8% badanych uważa, że rola pielęgniarek/pielęgniarzy wzrosła w ciągu ostatnich 10 lat, oznacza to, że w przeszłości ich pozycja była na dramatycznie niskim poziomie. w porównaniu z innymi państwami unijnymi, polskie pielęgniarki – zdaniem studentów – planują się dość dobrze, a 48,2% z nich uważa, że zależy to od porównaniu z poszczególnym krajem.
Niemniej jednak, wszyscy są zdania, że personel pielęgniarski w innych krajach ma większe poważanie w społeczeństwie a także lepsze płace, niż w Polsce.
Wyniki własne korespondują z pracami innych autorów.
Centrum Kształcenia Podyplomowego Pielęgniarek i Położnych w 2009 roku przeprowadziło badania wśród pielęgniarek, dotyczące ich pozycji zawodowej a także zidentyfikowania czynników mających wpływ na jej umocnienie. Badane oceniały swoją pozycję na poziomie średnim, jednak 39% z nich uważało, że w porównaniu z sytuacją sprzed 10 lat ich pozycja w społeczeństwie wzrosła.
Do najważniejszych czynników wpływających na ich pozycję w społeczeństwie wskazywały uczciwość i rzetelność zawodową [50%], posiadanie odpowiednich umiejętności [45%] oraz poziom wykształcenia [33%].
Podobne badania przeprowadziły M. Siwek i G. Nowak-Starz, na ich podstawie stwierdziły one, że czynnikami wpływającymi na poprawę wizerunku pielęgniarek jest podnoszenie kwalifikacji oraz odpowiednie kompetencje. Badania pokazały również, że zawód pielęgniarki jest coraz lepiej oceniany w społeczeństwie. Bazując na badaniach CBOS z 1999 roku, autorki wykazały, że 57% badanych deklarowało wzrost prestiżu tego zawodu. z kolei K. Grabska i W. Stefańska w 2009 roku zbadały sylwetkę zawodową pielęgniarek w opinii pacjentów. Na ich podstawie uznały one, że dobrą pielęgniarkę charakteryzują następujące cechy: staranność i dokładność w wykonywaniu zabiegów [59%], serdeczność i uprzejmość [52%] oraz cierpliwość i wyrozumiałość [43%].
mgr pielęgniarstwa Martyna Szurgot
Wydział wojskowo-lekarski Uniwersytetu Medycznego w Łodzi
Miejskie Centrum Medyczne im. dr Karola Jonschra w Łodzi
Z nadesłanej do SPC pracy magisterskiej wybrała
Joanna Lewoniewska
Źródła:
Łukasz-Paluch K., Franek G.A., Pierwsze przywódczynie stowarzyszeń pielęgniarskich. Współczesne wyzwania stojące przed liderami, Akademia Techniczno-Humanistyczne w Bielsku-Białej, Bielsko-Biała 2010, s. 220-222 Ustawa z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i poło
Proszę zostaw odpowiedź