Na wieść o nowych kompetencjach dla środowiska specjalistek pielęgniarstwa i położnictwa z początku zawrzało wśród samych zainteresowanych, jak i sporej grupy przeciwników.
Należy przypomnieć, że zgodnie Ustawą z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej z art. 15a ust. 1, w ramach samodzielnego wykonywania świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych pielęgniarka i położna posiadające dyplom ukończenia studiów drugiego stopnia na kierunku pielęgniarstwo
lub położnictwo oraz pielęgniarka i położna posiadające tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa mają prawo samodzielnie:
- Ordynować leki zawierające określone substancje czynne, z wyłączeniem leków zawierających substancje bardzo silnie działające, środki odurzające i substancje psychotropowe, oraz środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego, w tym wystawiać na nie recepty,
- Ordynować określone wyroby medyczne, w tym wystawiać na nie zlecenia albo recepty – jeżeli ukończyły kurs specjalistyczny w tym zakresie.
W ramach realizacji zleceń lekarskich w procesie diagnostyki, leczenia i rehabilitacji
pielęgniarka i położna posiadające dyplom ukończenia studiów co najmniej pierwszego stopnia na kierunku pielęgniarstwo lub położnictwo oraz pielęgniarka i położna posiadające tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa mają prawo wystawiać recepty na leki, z wyłączeniem leków zawierających substancje bardzo silnie działające, środki odurzające i substancje psychotropowe, oraz środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego niezbędne do kontynuacji leczenia, jeżeli ukończyły kurs specjalistyczny w tym zakresie (art. 15a ust. 2 „ustawy o zawodach”).
Obowiązek ukończenia kursu specjalistycznego, o którym powyżej, nie dotyczy pielęgniarek i położnych, które w ramach kształcenia w szkołach pielęgniarskich i w szkołach położnych lub w ramach szkolenia specjalizacyjnego nabyły wiedzę objętą takim kursem (art. 15a ust. 7 „ustawy o zawodach”).
Kurs specjalistyczny Ordynowanie leków i wypisywanie recept dla pielęgniarek i
położnych składa się z dwóch części.
Część I dotycząca ordynowania leków i wypisywania recept przeznaczona jest zgodnie z art.15a ust. 1 „ustawy o zawodach” dla pielęgniarek i położnych posiadających dyplom ukończenia studiów drugiego stopnia na kierunku pielęgniarstwo lub położnictwo oraz pielęgniarek i położnych posiadających tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa.
Po ukończeniu części I kursu pielęgniarka, położna jest uprawniona do wykonywania świadczeń zdrowotnych w zakresie:
- Samodzielnej ordynacji leków zawierających określone substancje czynne, z wyłączeniem leków zawierających substancje bardzo silnie działające, środki odurzające i substancje psychotropowe, w tym wystawianie na nie recept.
- Samodzielnej ordynacji środków spożywczych specjalnego przeznaczenia, w tym wystawianie na nie recept.
- Samodzielnej ordynacji wyrobów medycznych, w tym wystawianie na nie recept lub zleceń.
- Wystawiania recept w ramach realizacji zleceń lekarskich w procesie diagnostyki, leczenia i rehabilitacji na leki, z wyłączeniem leków zawierających substancje bardzo silnie działające, środki odurzające i substancje psychotropowe oraz na środki spożywcze specjalnego przeznaczenia, niezbędne do kontynuacji leczenia.
- Wystawiania recept lub zleceń w ramach realizacji zleceń lekarskich w procesie diagnostyki, leczenia i rehabilitacji na wyroby medyczne.
- Samodzielnej ordynacji leków z kategorii OTC.
Część II dotycząca wypisywania recept w ramach kontynuacji leczenia przeznaczona jest zgodnie z art.15a ust. 2 „ustawy o zawodach” dla pielęgniarek i położnych posiadających dyplom ukończenia studiów, co najmniej pierwszego stopnia na kierunku pielęgniarstwo lub położnictwo oraz pielęgniarek i położnych posiadających tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa.
Po ukończeniu części II kursu pielęgniarka, położna jest uprawniona do wykonywania świadczeń zdrowotnych w zakresie:
1). Wystawiania recept w ramach realizacji zleceń lekarskich w procesie diagnostyki,
leczenia i rehabilitacji na leki, z wyłączeniem leków zawierających substancje bardzo silnie działające, środki odurzające i substancje psychotropowe, niezbędne do kontynuacji leczenia.
2). Wystawiania recept w ramach realizacji zleceń lekarskich w procesie diagnostyki,
leczenia i rehabilitacji na środki spożywcze specjalnego przeznaczenia.
3). Samodzielnej ordynacji leków z kategorii OTC.
Kurs ordynowania leków i wypisywania recept był refundowany przez wiele firm
szkoleniowych, a także Okręgowe Izby Pielęgniarek i Położnych.
Na chwilę obecną mamy kilkanaście tysięcy osób uprawnionych do samodzielnego
ordynowania i wypisywania recept.
Jak to wygląda w praktyce?
Na własnym przykładzie zawodowym: magister położnictwa w trakcie specjalizacji z
pielęgniarstwa ginekologiczno-położniczego.
Gdy posiadałam własną działalność miałam większy kontakt z komercyjnymi pacjentkami, które przy okazji świadczeń, np. Porady laktacyjnej, a podczas niej dokładnego zebrania wywiadu, oceny stanu zdrowia kobiety i jej dziecka oraz badaniu fizykalnym i postawieniu diagnozy, np. zapalenie piersi, logicznym było nie odsyłać jej do lekarza rodzinnego, czy ginekologa, a wypisanie przeze mnie 100% odpłatnej recepty na antybiotyk.
Zgodnie z posiadaną wiedzą na temat stosowania leku, dawki, ilości potrafiłam skrócić czas kolejki oczekiwania po pomoc oraz poprawić komfort kobiety poprzez ciągłość opieki.
A co w sytuacji, gdy nie posiadamy działalności gospodarczej?
Istnieje możliwość wypisania recepty pro auctore, czyli dla siebie oraz pro familiae – dla bliskiej rodziny. Odpłatność za leki to 100%. ( „zgłaszając się do NFZ po numery recept- można pisać ze zniżką, jeśli jest wskazanie do refundacji”)*.
W sytuacji, gdy pielęgniarka, czy też położna posiada umowę z NFZ może przepisać receptę ze zniżką, adekwatną dla danego leku poświadczoną dokumentacją medyczną na temat stanu zdrowia pacjenta, np. od lekarza specjalisty.
Niestety, nie wszystko jest takie proste i łatwe, jakby się mogło wydawać.
Wraz ze wzrostem prestiżu i rozszerzenia kompetencji nie wzrasta wynagrodzenie.
W niektórych placówkach personel wypisuje recepty i nie otrzymuje z tego tytułu
gratyfikacji.
Kolejnym problemem jest to, że inni pracownicy Ochrony Zdrowia nie honorują recept wypisanych przez pielęgniarki i położne. W wielu aptekach farmaceuci nie chcą realizować recept mówiąc, że nie jest to zgodne z prawem. Prawo jasno przedstawia sytuację związana z kompetencjami. Niestety dużo osób nie wie, że istnieje taka możliwość i nie szanuje pozytywnych zmian w pielęgniarstwie.
Uważam, że takie zmiany są korzystne dla naszego społeczeństwa. Skróciłby się czas kolejek do lekarzy, niepotrzebnych zgłoszeń na SOR (skończył się lek, nie można go wykupić w aptece, bo musi być recepta), zwiększyłaby się świadomość społeczna na temat korzyści współpracy z pielęgniarkami i położnymi, bo pacjenci byliby lepiej wyedukowani w kwestiach profilaktyki i pielęgnowania w stanach chorobowych ( lekarz w trakcie wizyty nie ma czasu na podjęcie próby ujęcia holistycznego problemu zdrowotnego pacjenta).
Pielęgniarki i położne, jako filar swojej pracy wykorzystują konieczność prowadzenia
edukacji zdrowotnej, bowiem jest ona niezmiernie ważna w zdrowiu, jak i chorobie.
W ostatnim tygodniu w Urzędzie Wojewódzkim w Rzeszowie, przy współpracy z Okręgową Izbą Pielęgniarek i Położnych w Rzeszowie odbyło się szkolenie “Recepty bez tajemnic” organizowane przez wspaniałych specjalistów.
To są małe kroki w nowoczesnym pielęgniarstwie i podejściu do pacjenta.
Szkolenia takie są niezmiernie potrzebne w skali całego kraju, ponieważ wiele osób, które posiadają uprawnienia nie korzysta z nich ze strachu przed kontrolami NFZ, piętnowaniem w środowisku medycznym oraz brakiem wynagrodzenia za dodatkowe kompetencje.
Brakuje jednak tych szkoleń, świadomości rządzących i społeczeństwa na temat kompetencji wypisywania recept (przedłużanie i ordynacja) przez pielęgniarki i położne.
Mgr położnictwa
Patrycja Kolasa
Stowarzyszenie Pielęgniarki Cyfrowe
* Maciej Kaczkowski i Jerzy Krukowski dziękujemy za szybką reakcję! Współpraca to podstawa!
Ja wystawiam recepty na 100% Prowadzę Indywidualna Praktykę w Miejscu Wezwania , jeżeli jest recepta na kontynuacje leczenia , zawsze jest problem z Paniami techniczkami w aptece. Niestety w większości nie ogarniają , że trzeba zaznaczyć w programie kontynuacje leczenia . Co ciekawe magistrowie farmacji jakoś wszyscy to potrafią i nie ma problemu. Problem w tym ,że magistrów farmacji w aptekach jest jak na lekarstwo. Uważam jednak , że w programie powinna być jedna recepta pielęgniarska i w nią powinny „wchodzić” wszystkie leki co do których mamy uprawnienia zarówno sami jak i kontynuacje , uprościło by to bardzo system i nie odsyłali by nam pacjentów z komentarzem , że nie mamy uprawnień. Moi pacjenci mówią Panią Techniczką , że trzeba zaznaczyć kwadracik kontynuacja leczenia i wtedy „recepta wejdzie” Robimy edukacje i szkolenie dla techników farmacji gratis.
Krzysiek Warych magister pielęgniarstwa, specjalista pielęgniarstwa psychiatrycznego, psycholog, psychoonkolog.
Wystawianie recept refundowanych nie zależy od żadnej umowy z NFZ, nie zależy nawet od osoby wystawiającej receptę! Generalnie refundacja zależy tylko od pacjenta: czy jest ubezpieczony i czy występuje wskazanie refundacyjne. To wszystko.