Bezpieczeństwo pacjenta zawsze jest priorytetem w pracy pielęgniarki i położnej, to pacjent i jego potrzeby są w centrum uwagi.
Jednak pielęgniarki i położne nie powinny zapominać o własnym zdrowiu i o zasadach bezpieczeństwa wykonywania swojej pracy.
Świadomość zagrożeń występujących w pracy pielęgniarki i położnej, jak również wiedza na temat organizacji miejsca pracy oraz środowiska, w którym zawody medyczne wypełniają swoje zadania, pozwala stworzyć pracodawcom optymalne warunki pracy.
Spośród dokumentów, precyzujących warunki pracy , najważniejszym dokumentem regulującym zasady wykonywania zawodu pielęgniarki jest Ustawa o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz. U. Nr 174, poz. 1039 z późn. zm.).
Jednak pierwszym dokumentem regulującym zarówno prawa i obowiązki pracownika, jak i pracodawcy jest Kodeks Pracy ( tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.).
Warte przytoczenia jest uzasadnienie jednego z wyroków Sądu Najwyższego:
„Pielęgniarka ma obowiązek wykonywać zawód zgodnie z aktualną wiedzą medyczną, dostępnymi jej metodami i środkami, zgodnie z zasadami etyki zawodowej oraz ze szczególną starannością.
Ponadto ma obowiązek udzielić pomocy w każdym przypadku niebezpieczeństwa utraty życia, poważnego uszczerbku na zdrowiu pacjenta, zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami zawodowymi.
Obowiązkiem pracowniczym personelu lekarsko-pielęgniarskiego jest ratowanie życia ludzkiego, w związku z tym personel ten nie może korzystać z przysługującego ogółowi zatrudnionych uprawnienia do powstrzymania się od wykonywania pracy niebezpiecznej.”
Źródło: Wyrok Sądu Najwyższego
Zapewnienie bezpiecznych warunków pracy pracownikom to obowiązek pracodawcy.
Budowanie optymalnych warunków pracy to proces ciągły. Nie można stworzyć optymalnych, bezpiecznych warunków, bez zaangażowania i zrozumienia wagi zarówno bezpieczeństwa fizycznego pracowników, jak i wygody samego wykonywania pracy.
Pielęgniarka to zawód interdyscyplinarny
Posiadając Prawo Wykonywania Zawodu, może świadczyć pracę w różnych miejscach, w szpitalach, szkołach, poradniach, specjalistycznych pracowniach, czy zakładach pracy.
W każdym z tych miejsc mogą występować inne zagrożenia i inne czynniki szkodliwe.
Pełną charakterystykę narażeń na stanowisku pielęgniarki w danym miejscu pracy przygotowują specjaliści BHP.
Pracodawca, będąc odpowiedzialny za warunki i bezpieczeństwo pracy, ma obowiązek zorganizować tak stanowiska pracy, by zminimalizować wpływ czynników szkodliwych na zdrowie pracownika.
Z uwagi na szeroki zakres obowiązków, możliwość pracy w bardzo zróżnicowanych środowiskach pracy oraz fakt, że obecnie przeważa wieloetatowość, występuje bardzo dużo zagrożeń dla zdrowia
pielęgniarki.
Pracodawca podczas przyjmowania do pracy pracownika, ma obowiązek:
- przeprowadzić pełne szkolenie BHP przygotowujące do pracy,
- zapoznać pielęgniarkę z ryzykiem zawodowym,
- środkami ochrony osobistej oraz
- możliwym negatywnym wpływem środowiska pracy na zdrowie pielęgniarki.
Środki ochrony osobistej, jak rękawiczki, maseczki, odpowiednie ubranie robocze, są zabezpieczeniem zarówno dla pielęgniarki, jak i pacjenta.
Bezpieczne warunki pracy to także ergonomia, tak istotna w zawodach pielęgniarki i położnej.
Choroby z grupy MSD, czyli choroby układu mięśniowo-szkieletowego (Muscle Skeleton Disorder), są jedną z najczęstszych schorzeń występujących w tych dwóch grupach zawodowych.
Również długość absencji chorobowych spowodowanych urazami czy obciążeniami układu kostno- mięśniowego trwającymi przez wiele lat, znacznie przekracza średni czas zwolnień lekarskich (10 dni w roku 2017, wg statystyk GUS).
Każda absencja chorobowa to utrata członka zespołu terapeutycznego.
To nie tylko dodatkowe obciążenie dla pozostałych członków zespołu, ale także dla pacjentów, gdyż jakość świadczonych usług medycznych oraz bezpieczeństwo pacjenta zależy w dużym stopniu od ilości personelu medycznego.