Zastosowanie symulacji medycznej w uczeniu się zasad etyki zawodowej.

Jakie wiadomości z przedmiotu Etyka zawodu pielęgniarki mogę sobie przypomnieć lub/i wykorzystać na zajęciach w Centrum Symulacji Medycznej?

Autor: Emilia Frankiewicz; studentka pierwszego roku studiów licencjackich – Pielęgniarstwo, Instytut Nauk o Zdrowiu i Psychologii, Uniwersytet Rzeszowski.

Opiekun dydaktyczny i redaktor: Justyna Babiarz; instruktor na kierunku – Pielęgniarstwo, Instytut Nauk o Zdrowiu i Psychologii, Uniwersytet Rzeszowski

Symulacja medyczna nie jest wyłącznie nowoczesną metodą uczenia się praktycznych umiejętności klinicznych, ale także wyjątkową przestrzenią, gdzie studentka pielęgniarstwa, taka jak ja, może naprawdę poczuć czym jest działanie zgodne z Kodeksem Etyki Zawodowej Pielęgniarki i Położnej RP [1], odpowiedzialność zawodowa i empatia.

            Kodeks ten określa mianowicie granice norm postępowania zawodowego pielęgniarek i pielęgniarzy, określając zasady, którymi powinna kierować się ich praktyka – nie tylko przy łóżku chorego, ale w każdej sytuacji, która wiąże się z odpowiedzialnością za drugiego człowieka.

            Podczas zajęć z wykorzystaniem scenariuszy symulacyjnych natomiast przypomniałam sobie jak ważna jest autonomia pacjenta – nawet tego symulowanego.

            W wypadku scenariuszy, gdzie podana jest sytuacja, że pacjent odmawia leczenia lub nie chce współpracować z personelem medycznym, uczymy się bowiem szukać kompromisu i rozwiązań z uwzględnieniem decyzji podjętej przez pacjenta.

            Z kolei empatia, słuchanie i cierpliwość nabierają realnego znaczenia, kiedy wcielamy się w rolę pielęgniarki w kontrolowanych warunkach symulacji medycznej.

            Symulacje te pokazują ponadto, że pielęgniarstwo to nie tylko czynności techniczne – a coś więcej. To przecież również troska o ciało, emocje i godność pacjenta.

            Nawet jeżeli manekin nie oddycha i jest tylko obiektem ćwiczebnym, to nasza postawa wobec niego podczas symulacji ma znaczenie. Czy odwracamy wzrok, czy mówimy do niego jak do osoby, czy próbujemy zapewnić mu komfort. – To wszystko ma jednak za zadanie budować w nas prawidłowe postawy i nawyki.

            Natomiast zgodnie z filozofią opieki holistycznej, pielęgniarka powinna zauważać nie tylko cierpienie, ale także towarzyszyć w nim pacjentowi.

            Symulacja pozwala poza tym przećwiczyć nam reakcje na sytuacje graniczne, np. na zgon pacjenta, na nagłe pogorszenie się jego stanu zdrowia czy informowanie członków rodziny o trudnych diagnozach. W takich momentach można zrozumieć również, że bez etycznego kręgosłupa trudno utrzymać profesjonalną postawę i wrażliwość jednocześnie.

            Symulacje medyczne uczą nas także współpracy, i to współpracy w warunkach, w których pojawia się czasem spora presja, pośpiech i stres. W takich momentach z kolei kluczowa staje się umiejętność szanowania współpracowników, wyrażania swojego zdania z kulturą i asertywnością, jak również z pokorą wobec wiedzy i doświadczenia innych. Kodeks Etyki Zawodowej Pielęgniarki i Położnej RP [1] mówi nam przecież nie tylko o relacji: pielęgniarka – pacjent, ale także o relacji: pielęgniarka – pozostały personel medyczny.

            W czasie symulacji zauważamy ponadto, jak bardzo etyka jest obecna w każdej naszej czynności. – Od kontaktu wzrokowego począwszy, poprzez ton głosu, aż po sposób, w jaki układamy pacjenta na łóżku. Widzimy jak łatwo jest naruszyć czyjeś granice, choćby nieświadomie czy niezamierzenie, oraz jak wielką wagę ma szacunek do ciała i emocji pacjenta.

            Dla mnie – studentki pierwszego roku pielęgniarstwa – symulacja medyczna stała się lustrem w którym mogłam zobaczyć nie tylko swoje umiejętności, ale także wartości, którymi powinnam się kierować.

            Dzięki niej zrozumiałam, że wiedza z wykładów z przedmiotu Etyka zawodu pielęgniarki to nie tylko teoria. Jest to jednak również codzienna praktyka. – Nawet wtedy, gdy pacjentem staje się manekin.

            Swoje rozważania natomiast zakończę cytatem, który szczególnie zapadł mi w pamięć:

            „Pielęgniarstwo to sztuka – i wymaga nie tylko umysłu, ale i serca.”
(Autor: Florence Nightingale) [2]

Piśmiennictwo:

1. Kodeks etyki zawodowej pielęgniarki i położnej Rzeczpospolitej Polskiej: NOWY „KODEKS ETYKI ZAWODOWEJ PIELĘGNIARKI I POŁOŻNEJ RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ” – Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych w Białej Podlaskiej (Dostęp 30.04.2025 r. o godz. 19.30).

2. Wykorzystany w tekście cytat autorstwa Florence Nightingale pochodzi ze strony: http://www.szpital.elblag.pl/informacje/10,aktualnosci/a,637,zyczenia-dla-naszych-pielegniarek-i-poloznych.html (Dostęp 30.04.2025 r. o godz. 19.00).