Jak pomóc osobie uzależnionej ?
Cz. V.
Praca pod wpływem alkoholu lub innych środków psychoaktywnych stanowi poważne zagrożenie dla pacjentów, współpracowników oraz dla samych uzależnionych.
Od 21 lutego 2023 roku zgodnie z wprowadzoną ustawą, pracodawca może sprawdzić stan trzeźwości u swoich pracowników oraz poddać ich kontroli na obecność środków odurzających, które działają podobnie do alkoholu, jeżeli jest to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracownika, ochrony życia i zdrowia innych osób oraz ochrony mienia. (Art. 221c. KP, Kontrola trzeźwości pracowników). Pracownik zaś, nie może odmówić badania alkomatem, może jednak domagać się, aby kontrolę trzeźwości przeprowadziła policja.
Używanie substancji psychoaktywnych w miejscu pracy lub przychodzenie na dyżur pod wpływem środków odurzających może stworzyć trudne sytuacje dla przełożonych, kolegów i samych uzależnionych.
Na przykład, nierzadko występują konflikty między pracownikami, którzy zbyt często korzystają z przerwy na palenie tytoniu i tym samym są nieefektywni podczas pracy.
Poważny problem także stanowią koszty ekonomiczne oraz braki kadrowe związane z absencją osób borykających się z uzależnieniami oraz chorobami, które wynikają z przyjmowania substancji psychoaktywnych.
Często osoby uzależnione nie dopuszczają do siebie myśli, że mają problem. Wydaje im się, że dobrze sobie radzą z nałogiem usilnie zaprzeczając. Jednakże oszukują siebie, bliskich i współpracowników. Zazwyczaj, podjęta rozmowa z uzależnionym, który nie dopuszcza do siebie myśli o nałogu, kończy się irytacją i często ostrą wymianą zdań. Konflikt zaczyna narastać.
Współpracownicy dostrzegając problem często stają przed dylematem, jak powinni postąpić w danym przypadku. Nierzadko kryją osobę uzależnioną, nie chcąc stać się „donosicielem”.
Powstaje wówczas tzw. zmowa milczenia, która prędzej czy później może doprowadzić do bardzo poważnych skutków.
W środowisku pracy wobec osoby czynnie uzależnionej, można czasem dostrzec podobne zachowania, jak u bliskich osób współuzależnionych.
Współpracownicy zatem, przejmują odpowiedzialność zawodową i budują zastępcze granice, w miejsce granic utraconej kontroli przez uzależnionego kolegę czy koleżankę z pracy.
Należy więc umiejętnie oddzielać siebie od odpowiedzialności, którą ponosić ma osoba uzależniona. Także pracodawca (przełożony) wyłącznie straszy podwładnego zwolnieniem, czy naganą bez realizacji takiego zamiaru.
Takie postępowanie przypominające współuzależnienie u bliskich osoby uzależnionej ma charakter destrukcyjny i tak naprawdę, oprócz problemów w środowisku pracy, nie pomaga tej osobie w urealnieniu jej problemu i podjęciu zmiany, a wręcz sprzyja dalszemu rozwojowi choroby, podtrzymując jej mechanizmy i utwierdzając uzależnionego w poczuciu, że dobrze sobie radzi i nadal ma kontrolę nad swoim życiem, także w pracy zawodowej.
Jeśli zauważamy u współpracownika niewłaściwe zachowanie, np. nerwowość, niepunktualność, coraz częściej popełnia błędy, zmiany w wyglądzie, czy inne objawy sugerujące problem z uzależnieniem, to warto z nim porozmawiać.
Rozmowa taka powinna być przeprowadzona z pełnym szacunkiem i troską, z zachowaniem wszystkich zasad dotyczących prywatności.
Można także zasugerować wizytę w poradni terapii uzależnień, nawet jeśli osoba zaprzecza problemowi, by przekonała się u specjalisty, czy faktycznie wymaga interwencji.
Współpracownicy, powinni przede wszystkim zgłaszać wszelkie obawy dotyczące zachowania pracownika bezpośrednio do przełożonych, z zachowaniem pełnej dyskrecji i szacunku dla prywatności osoby uzależnionej.
Sposoby konstruktywnej pomocy uzależnionemu pracownikowi:
- konstruktywne stawianie granic wobec takiej osoby – jasne komunikaty o zaniedbaniach i zachowaniach po użyciu środka psychoaktywnego
- konfrontacja z faktami i wskazywanie na ich rzeczywiste przyczyny
- wyciąganie konsekwencji: udzielanie nagany, odebranie premii, czy funkcji
- zwolnienie z pracy z konkretną informacją o rzeczywistym powodzie.
Jak postąpić, jeśli pracownik przyszedł do pracy pod wpływem substancji psychoaktywnych?
Mając podejrzenie, że dany pracownik stawił się do pracy pod wpływem środków odurzających, niezależnie od tego czy są to narkotyki, czy alkohol, pracodawca powinien przede wszystkim nie dopuścić go do pracy, chroniąc zdrowie i życie, pacjentów, jego samego oraz pozostałych osób zatrudnionych w danej placówce. Wymaga to przedstawienia mu uzasadnienia takiej decyzji i omówienia jej. Ostatnim krokiem jest wezwanie organu uprawnionego do przeprowadzenia badania na zawartość narkotyków, czy alkoholu w organizmie.
Warto pamiętać, że często właśnie w środowisku pracy dochodzi do zdecydowanego reagowania na rzecz dobra uzależnionego pracownika. Wiele środowisk pracy bowiem, potrafi dostrzec, że postawienie stanowczych warunków skłania nierzadko takie osoby do podjęcia leczenia, po którym ma szansę znowu wrócić i stać się odpowiedzialnym i przestrzegającym zasad pracownikiem.
Mając do czynienia z osobą uzależnioną, jednym z najtrudniejszych zadań jest odpowiednie zmotywowanie jej do podjęcia leczenia. Uzależnienie jest chorobą iluzji i zaprzeczania. Osoba dotknięta tym schorzeniem manipuluje i stawia opór przed leczeniem.
Choć to niezmiernie trudne, należy nauczyć się ustanawiać własne granice i reagować w przypadku ich przekraczania przez osobę uzależnioną.
mgr Joanna Lewoniewska
Specj. Piel. rodzinnego
Pedagog, edukator zdrowia i profilaktyki uzależnień.
Źródła:
https://inewi.pl/Blog/narkotyki-w-pracy-co-grozi-pracownikowi-oraz-jak-z-nimi-postepowac
https://www.prawo.pl/kadry/co-sprzyja-rozwojowi-uzaleznien-w-srodowisku-pracy,267966.html
https://centrumverte.pl/blog/czy-pracodawca-moze-badac-alkomatem-pracownikow/http://www.narkotyki.pl/
Proszę zostaw odpowiedź