AntiproblemComplex – czyli lekarstwo na wszystko

Co warto wiedzieć o medykamentach?

Cz. II

Zapoznaj się z Cz. I artykułu.

Leki – produkty lecznicze

Zgodnie z tekstem ustawy z dnia 6 września 2001 r. (Prawo farmaceutyczne) „produktem leczniczym jest substancja lub mieszanina substancji, przedstawiana jako posiadająca właściwości zapobiegania lub leczenia chorób występujących u ludzi lub zwierząt lub podawana w celu postawienia diagnozy lub w celu przywrócenia, poprawienia lub modyfikacji fizjologicznych funkcji organizmu poprzez działanie farmakologiczne, immunologiczne lub metaboliczne.”

Produkt leczniczy, przed trafieniem do obrotu, musi zostać zarejestrowany przez Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych. 

Przed rejestracją wymagane jest dostarczenie bardzo szczegółowej dokumentacji, m.in.:

• odnośnie bezpieczeństwa leku, 
• charakterystyki chemicznej, 
• farmakokinetycznej oraz 
• farmakodynamicznej oraz z przeprowadzonych badań klinicznych. 

Produkt taki jest cały czas monitorowany, jego skład – wielokrotnie zaś badany, a wszelkie odchylenia od normy skutkują wstrzymaniem bądź wycofaniem wadliwego produktu z obrotu.

Dodatkowo, każdy produkt leczniczy do swojego opakowania ma dołączoną ulotkę, która jest bardzo ważnym źródłem informacji przeznaczonym dla pacjenta. W jej treści można znaleźć wszystkie dane odnośnie leku, m.in.: 

• wskazania terapeutyczne, 
• przeciwwskazania do stosowania, czy środki ostrożności, jakich należy dotrzymać przy stosowaniu produktu.

Ponadto przeczytamy:

• działania niepożądane oraz częstotliwość ich występowania, 
• interakcje z innymi lekami oraz 
• sposób przechowywania. 

Dodatkowo każdy ma prawo zgłosić działanie niepożądane, jakie wystąpiło po zażyciu leku – można je zgłosić np. lekarzowi lub farmaceucie, lub samemu wypełnić odpowiedni formularz, dostępny na stronie URPL.

Klasyfikacja leków opiera się głównie na mechanizmie ich działania leczniczego (efekcie farmakologicznym) oraz ich zastosowaniu w diagnostyce, leczeniu i profilaktyce danych jednostek chorobowych.

Główne grupy anatomiczne leków w klasyfikacji ATC:

• A – przewód pokarmowy i metabolizm,
• B – krew i układ krwiotwórczy,
• C – układ sercowo-naczyniowy,
• D – dermatologia,
• G – układ moczowo-płciowy i hormony płciowe,
• H – leki hormonalne do stosowania wewnętrznego,
• J – leki przeciwinfekcyjne,
• L – leki przeciwnowotworowe i immunomodulujące,
• M – układ mięśniowo-szkieletowy,
• N – ośrodkowy układ nerwowy,
• P – leki przeciwpasożytnicze, owadobójcze, repelenty,
• R – układ oddechowy,
• S – narządy wzroku i słuchu,
• V – różne.

Leki wprowadzane są do obrotu na podstawie badań klinicznych, które wskazują ich działanie, działanie niepożądane oraz określone dawki terapeutyczne. 

Muszą przejść rygorystyczny proces badawczy, zanim dojdzie do badań klinicznych na ludziach.

Jak odróżnić lek od suplementu diety?

W lekach dawka składników aktywnych wykazuje działanie farmakologiczne, terapeutyczne, natomiast w suplementach diety dawki składników mają charakter żywieniowy.

Znakowanie i sposób znakowania, prezentacja i reklama suplementów diety nie mogą przypisywać tym środkom właściwości zapobiegania, leczenia lub wyleczenia chorób człowieka, ani też sugerować takich właściwości.

Do leku natomiast dołączone jest oświadczenie medyczne, najczęściej w postaci ulotki w opakowaniu, które stwierdza, sugeruje lub daje do zrozumienia, że produkt lub jego składnik (składniki) mają własności leczenia lub zapobiegania chorobie (chorobom).

W praktyce lek i suplement diety mogą być mylone. 

Reklamy suplementów, które atakują  w mediach, często są mylące dla przeciętnego konsumenta. 

Nierzadko bowiem tworzy się je tak, żeby nie naruszały prawa, ale jednak sugerowały lecznicze właściwości suplementu. 

Także w aptekach, gdzie jak uważamy, sprzedaje się leki, bardzo często na pierwszy plan wystawiane są właśnie suplementy diety.

Ponieważ ludzie niechętnie czytają ulotki i informacje na opakowaniach, mogą mieć kłopot z rozróżnieniem tych grup produktów.

Ważne jest zapoznanie się z etykietami produktów – na opakowaniach suplementów diety musi być czytelna informacja wskazująca, że produkt jest właśnie suplementem diety.

mgr pielęgniarstwa Ewelina Tymoszuk

Bibliografia

https://www.politykazdrowotna.com/52802,suplementy-diety-pod-lupa-instytutu-lekow-konsumenci-moga-czuc-sie-oszukani, 8 stycznia 2020

https://healthcaremarketexperts.com/aktualnosci/raport-pmr-rynek-suplementow-diety-bedzie-rosl-o-5-rocznie/ 9 wrzesień 2019

https://serwisy.gazetaprawna.pl/zdrowie/artykuly/1447420,sklad-suplementow-badania-nil.html 8 styczeń 2020

https://gis.gov.pl/zywnosc-i-woda/suplementy-diety-szczegolowe-wymagania-prawne/ 15 kwietnia 2018

https://ncez.pl/abc-zywienia-/fakty-i-mity/suplementy-diety-czy-leki-12 październik 2018

https://www.kierunekfarmacja.pl/artykul,55268,produkt-leczniczy-czy-wyrob-medyczny.html 9 maja 2018

http://www.rynekaptek.pl/prawo/lek-czy-produkt-leczniczy-diabel-tkwi-w-szczegolach,1104.html

https://brainboost.pl/articles/Post/lek-a-suplement-diety

Ben Goldcare: „Szkodliwa medycyna”, Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań 2019 (Tytuł oryginalny : Bad Science)