Wykonywanie zawodu położnej polega na „samodzielnym” udzielaniu świadczeń zdrowotnych, a w szczególności świadczeń pielęgnacyjnych, zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych, rehabilitacyjnych oraz na promocji zdrowia, w zakresie opieki nad kobietą, kobietą ciężarną, rodzącą i położnicą oraz noworodkiem (art.5 u.z.p.p w zw. z art.2 u.z.p.p.).
Udzielanie tych świadczeń następuje przede wszystkim przez wykonywanie następujących czynności:
1) prowadzenie działalności edukacyjno-zdrowotnej w zakresie przygotowania do życia w rodzinie, metod planowania rodziny oraz ochrony macierzyństwa i ojcostwa;
2) rozpoznawanie ciąży i sprawowanie opieki nad kobietą w przebiegu ciąży fizjologicznej oraz przeprowadzanie badań niezbędnych w monitorowaniu ciąży fizjologicznej;
3) kierowanie na badania konieczne do jak najwcześniejszego rozpoznania ciąży wysokiego ryzyka;
4) prowadzenie porodu fizjologicznego oraz monitorowanie płodu z wykorzystaniem aparatury medycznej;
5) przyjmowanie porodu siłami natury wraz z nacięciem i szyciem naciętego krocza;
6) podejmowanie koniecznych działań w sytuacjach nagłych, do czasu przybycia lekarza, w tym przyjęcie porodu z położenia miednicowego oraz ręczne wydobycie łożyska;
7) sprawowanie opieki nad matką i monitorowanie przebiegu okresu poporodowego;
8) badanie noworodków i opiekę nad nimi;
9) realizację zleceń lekarskich w procesie diagnostyki, leczenia i rehabilitacji;
10) samodzielne udzielanie w określonym zakresie świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych;
11) profilaktykę chorób kobiecych i patologii położniczych.
Jednakże nie tylko udzielanie świadczeń zdrowotnych może być przedmiotem działalności położnej.
Równoznaczne z wykonywaniem zawodu położnej jest nauczanie zawodu położnej, prowadzenie prac naukowo-badawczych w dziedzinie położnictwa, kierowanie pracą zawodową położnych.
Aby jednak uznać wykonywanie wskazanych czynności za wykonywanie zawodu położnej, konieczne jest, by były one wykonywane przez osobę posiadającą wymagane kwalifikacje, potwierdzone stosownymi dokumentami (art.5 ust.3 u.z.p.p.).
Celem udzielania świadczeń zdrowotnych podejmowanych przez położną, są działania służące zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia oraz inne działania medyczne, wynikające z procesu leczenia lub przepisów odrębnych, regulujących zasady ich wykonywania (art.3 u.z.o.z.).
Mają to być działania medyczne związane z procesem pielęgnacyjnym, zapobiegawczym, diagnostycznym, leczniczym, rehabilitacyjnym oraz z promocją zdrowia, w zakresie opieki nad kobietą, kobietą ciężarną, rodzącą i położnicą oraz noworodkiem.
Czynność wykonana przez położną może być uznana za świadczenie zdrowotne tylko wtedy, gdy jest ona profesjonalna (zawodowo wykonana) (art.4 u.z.o.z. w zw. z art.10 pkt.1 u.z.o.z.). Świadczeniem zdrowotnym nie będzie czynność wykonana przez osobę nieuprawnioną. Samodzielność wykonywania czynności zawodowych występuje w każdej formie wykonywania zawodu, zarówno w ramach zatrudnienia pracowniczego, zatrudnienia cywilnoprawnego, a także prowadzenia indywidualnej lub grupowej praktyki. „Samodzielność zawodu (…) położnej nie podważa podporządkowanie organizacji pracy, organizacji świadczenia usług”.
Samodzielność zawodu położnej znajduje normatywną podstawę w art.6 u.z.p.p. oraz w wydanym na podstawie tego przepisu rozporządzeniu Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 2 września 1997 r. w sprawie zakresu i rodzaju świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych, wykonywanych przez pielęgniarkę samodzielnie, bez zlecenia lekarskiego, oraz zakresu i rodzaju takich świadczeń wykonywanych przez położną samodzielnie (dalej: rozporządzenie).
W doktrynie prawa podkreśla się, że przez określenie przedmiotowego zakresu świadczeń zdrowotnych samodzielnie wykonywanych przez położne, powinno zmniejszyć się pole konfliktów.
Lekarze powinni uznać położne za osoby współuczestniczące w procesie leczenia. Położną z lekarzem łączy więź merytoryczna, a nie służbowa, co oznacza, że lekarz nie jest zwierzchnikiem położnej, a równorzędnym partnerem w pracy.
Zakres kompetencji położnej w zakresie opieki nad kobietą w ciąży, prowadzenia i przyjmowania fizjologicznego porodu oraz opieki nad kobietą w okresie fizjologicznego połogu, został określony w przepisach dyrektywy o kwalifikacjach, jak i w przepisach prawa krajowego.
Zgodnie z wcześniej przywołanym rozporządzeniem, położna jest uprawniona do wykonywania samodzielnie, „bez zlecenia” lekarskiego, świadczeń: zapobiegawczych (§ 4 pkt.1 rozporządzenia), diagnostycznych (§ 4 pkt.2 rozporządzenia), leczniczych (§ 4 pkt.3 rozporządzenia), rehabilitacyjnych (§ 4 pkt.4 rozporządzenia).
Mgr położnictwa
Patrycja Kolassa
Stowarzyszenie Pielęgniarki Cyfrowe
Proszę zostaw odpowiedź