Prawosławie ortodoksja [gr. orthodoxía ‘prawidłowy kult’, ‘prawidłowa wiara’] – to jedna z 3 głównych gałęzi chrześcijaństwa. Powstała ok. 1054 roku (umownie) podczas wielkiej schizmy (w uproszczeniu – punktu kulminacyjnego sporów językowych, politycznych, kulturowych, organizacyjnych między Rzymem a Konstantynopolem). Charakteryzuje się ciągłością tradycji od czasów apostolskich i własną liturgią. Swoją doktrynę opiera na Piśmie Świętym, jak również na Tradycji Kościoła Wschodniego. Termin ten ma również odniesienie do ogółu zasad wiary i życia religijnego, do którego odwołuje się Cerkiew prawosławna i inne niezależne wspólnoty bizantyjskiej tradycji liturgicznej (staroobrzędowcy, starokalendarzowcy itp.). W kościele prawosławnym bardzo ważne miejsce zajmuje kult Maryjny – prawosławie podkreśla Jej wielkość i wyższość nie tylko nad tym co ziemskie, ale również tym co niebiańskie (Aniołowie). Kościół prawosławny jest kościołem hierarchicznym – istnieją z nim 3 rodzaje święceń kapłańskich (diakon, ksiądz, biskup).
Co wyróżnia wyznawców prawosławia na tle religijnym?
- nie uznają zwierzchnictwa biskupa Rzymu (czyli papieża) skłaniając się ku tradycji, która pojęcie Kościoła rozumie przez pojęcie wspólnoty, czyli komunii równych sobie kościołów lokalnych.
- Nie uznają dogmatu o „Filioque”, czyli pochodzeniu Ducha Świętego zarówno od Ojca, jak i Syna (wierni prawosławni wyznają, że Duch Święty pochodzi od Ojca, a nie, jak w katolicyzmie, od Ojca i Syna).
- Nie uznają idei odpustu i czyśćca
- Odrzucają dogmat o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Maryi Panny, Wniebowzięciu Matki Bożej
- nie uznają celibatu niższego duchowieństwa (diakonów i prezbiterów), ale tylko jeśli małżeństwo zostało zawarte PRZED przyjęciem święceń kapłańskich
- święcenia kapłańskie może przyjąć jedynie ochrzczony mężczyzna
- fundamentalnym celem chrześcijaństwa jest przebóstwienie – osiągniecie przez wiernych współudziału w naturze boskiej.
- Autorytetem zdolnym ogłaszać prawdy dogmatyczne jest tylko sobór powszechny,
Kościół uważany jest jako Mistycznym Ciałem Chrystusa – duchowy organizm łączący to co ziemskie z tym co niebiańskie. Istotę Kościoła, ukazuje Symbol Wiary w którym czytamy Wierzę … w jeden, święty, powszechny i apostolski Kościół.
Podczas sprawowania liturgii obowiązuje obrządek bizantyński z językami: starogreckim, starocerkiewno-słowiańskim lub językami narodowymi. Ogromne znaczenie ma śpiew (chóralny lub solowy), ale nie używa się instrumentów. Życie liturgiczne wyznaczane jest również według dwóch różnych kalendarzy: juliańskiego i gregoriańskiego, a różnica między nimi wynosi 14 dni.
Organizacja prawosławia jest oparta na autokefalii, czyli samodzielności poszczególnych kościołów lokalnych i krajowych. Na ich czele stoją patriarchowie lub metropolici sprawujący jurysdykcję przy pomocy synodów,
a najważniejsze decyzje podejmowane są na soborach.
Źródła:
- Pielęgniarstwo transkulturowe pod redakcją dr n. med. Anna Majda, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010, s 44-53
- Prawosławie – Wiadomości (onet.pl)
- Informacje ogólne o Prawosławiu (prawoslawie.pl)
- Prawosławie – Wikipedia, wolna encyklopedia