Kontynuujemy publikację cyklu “Prace z szuflady” z nadesłanych do SPC prac dyplomowych.
Cz. I.
Jednym z najliczniej występujących schorzeń górnego odcinka przewodu pokarmowego jest choroba wrzodowa. Występuje u 4%-6% populacji ogólnej.
Jest to choroba przewlekła, która może przejawiać się w różnych formach od postaci bezobjawowej do ciężkiej wraz z powikłaniami.
Bywa przyczyną zniekształcenia lub przewężenia górnego odcinka przewodu pokarmowego.
W najgorszym przypadku może doprowadzić do śmierci.
Głównymi przyczynami są:
- zakażenie Helicobacter pyroli,
- częste stosowanie leków niesteroidowych przeciwzapalnych oraz
- stres.
Chorobę wrzodową charakteryzują zaburzenia równowagi między składnikami drażniącymi soku żołądkowego (kwas solny, pepsyna) a czynnikami ochronnymi, którymi są poprawnie ukrwiona i pokryta śluzem błona śluzowa.
Historia pokazuje, że badania nad przyczynami choroby wrzodowej nie były proste. W 1910 r. Schwarz wysnuł i opublikował teorie „nie ma wrzodu bez kwasu”, zaczęto wtedy podejrzewać, że nadmiar kwasu ma ogromny wpływ na błonę śluzową żołądka i dwunastnicy. Dopiero w 1972 r. udało się zsyntetyzować pierwszy lek zobojętniający należący do H2- blokerów- cymetydynę. W 1880 r. prof. Ludwig Rydygier przeprowadził pierwszy w Polsce a drugi na świecie zabieg resekcji żołądka z powodu owrzodzenia. Przełomowego odkrycia dokonali B. J. Marshall i J. R. Warren. na temat roli w etiopatogenezie choroby wrzodowej, bakterii Helicobacter pyroli. Otrzymali za to odkrycie nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny w 2005 roku.
Rozwój medycyny i dostęp do nowoczesnych metod diagnostycznych ułatwił i przyśpieszył proces diagnostyczny oraz możliwości leczenia zarówno farmakologiczne jak i chirurgiczne. Perforowane lub krwawiące wrzody nadal są leczone operacyjnie.
Obecnie dostępne metody chirurgiczne (endoskopia, laparoskopia, resekcja, metoda tradycyjna, wagotomia) pozwalają na dostosowanie rodzaju zabiegu w zależności od potrzeb.
W obecnych czasach rozwój technik małoinwazyjnych umożliwia pacjentowi szybszą rekonwalescencję i powrót do domu. Dzięki czemu zmniejsza się również częstość występowania powikłań i zakażeń szpitalnych.
Pielęgniarki pracujące z pacjentami zarówno chirurgicznymi jak i zachowawczymi w tej jednostce chorobowej pełnią nieocenioną rolę w ochronie zdrowia. Począwszy od edukacji pacjenta na temat swojej choroby, prawidłowej diety i reagowania na objawy, po opiekę okołooperacyjną.
Dopiero połączenie wszystkich elementów opieki zespołu terapeutycznego gwarantuje pacjentowi możliwość szybkiego powrotu do zdrowia i ustabilizowanie stanu zdrowia.
Choroba wrzodowa żołądka
Etiologia
Według definicji chorobą wrzodową nazywamy cykliczne tworzenie się wrzodów trawiennych w żołądku lub dwunastnicy.
Natomiast wrzodem trawiennym określamy ubytek , który jest ograniczony i drenuje w głąb poza blaszkę mięśniową błony śluzowej. Występuje również naciek zapalny i martwica skrzepowa w otoczeniu.
Wrzody powstają w fragmentach przewodu pokarmowego, gdzie kwas solny i pepsyna ma kontakt z błoną śluzową, najczęściej w żołądku i opuszce dwunastnicy, rzadziej w dolnej części przełyku lub pętli dwunastnicy.
Żołądek jest poddawany działaniu wielu czynników, które dzielimy na czynniki agresji i czynniki obrony. W normalnych warunkach panuje między nimi równowaga.
Wśród czynników ochronnych można wyróżnić:
- powierzchniowe wydzielanie śluzu oraz wydzielanie do niego dwuwęglanów,
- bufor w postaci spożytych pokarmów i śliny,
- śluzówkowy przepływ krwi,
- prostaglandyny i czynniki wzrostu,
- mechanizmy regeneracyjne nabłonka.
Mimo to błona śluzowa żołądka i dwunastnicy jest narażona na działanie czynników uszkadzających od zakaźnych przez uszkodzenia:
- chemiczne,
- polekowe,
- termiczne
- aż do urazów mechanicznych.
Wśród czynników uszkadzających należy również wymienić:
- stres,
- dym tytoniowy,
- nadużywanie NLPZ,
- wysokoprocentowy alkohol,
- sole żółciowe,
- zakażenie Helicobacter pyroli,
- leki przeciwzakrzepowe.
Na początku powstają niewielkie nadżerki, które ulegają pogłębieniu tworząc wrzody, przez co kwas solny i enzymy proteolityczne- pepsyny głębiej penetrują stwarzając ryzyko perforacji.
Leczenie, w zależności od przyczyny opiera się na eradykacji H.pyroli, leczeniu farmakologicznym środkami obniżającymi wydzielanie kwasu solnego przez co najmniej 2 miesiące.
W każdym z przypadków zaleca się wykonanie endoskopii z możliwością wykonania biopsji w celu oceny skuteczności leczenia, ponieważ istnieje ryzyko rozwoju raka żołądka.
Zabieg operacyjny bierze się pod uwagę, gdy wystąpiło powikłanie( krwawienie, perforacja lub zwężenie odźwiernika) lub gdy leczenie farmakologiczne jest nieskuteczne.
mgr piel. Ewa Krzyżańska
Zapraszamy do śledzenia dalszych części pracy oraz zachęcamy do nadsyłania swoich prac lub jej fragmentów.