Czy  indywidualne praktyki pielęgniarskie przestaną istnieć ?

Wybrane fragmenty ustawy, umieszczone na końcu artykułu, zasługują na szczególną uwagę, ponieważ zmieniają zasady funkcjonowania pielęgniarki w POZ po 31.12.2024.

Zapisy ustawy budzą jednak w środowisku pielęgniarskim sporo wątpliwości i niepokoju.

Jak czytamy poniżej w ustawie: zespół POZ, będzie tworzył lekarz POZ, czyli koordynator jego działań, pielęgniarka POZ oraz położna POZ.

Rozwiązanie zaproponowane w tej ustawie praktycznie pozbawia pacjenta wyboru pielęgniarki, ponieważ wybierając lekarza automatycznie musi zaakceptować tę pielęgniarkę, która pracuje w zespole z wybranym przez niego lekarzem.

Jeśli zaś chodzi o położne, nie będzie możliwe utworzenie pełnego zespołu, z uwagi na duży deficyt kadrowy w tym środowisku i brak możliwości zbudowania zespołu będzie zapewne skutkować brakiem umowy z NFZ. Wątpliwa jest również zasada współpracy położnej z lekarzem POZ.

Zarówno położnictwo, jak i pielęgniarstwo, to samodzielne zawody.

W przypadku wejścia w życie ustawy POZ plus i utworzenia zespołu: lekarz, pielęgniarka, położna nie będzie możliwe realizowanie skutecznej opieki pielęgniarskiej nad pacjentami zapisanymi do lekarzy rodzinnych przyjmujących w oddalonych od siebie zakładach leczniczych.

Będzie to również niekorzystne dla prywatnych praktyk pielęgniarskich, które prowadzące je pielęgniarki przyjmują deklaracje wyboru i zawierają umowy bezpośrednio z NFZ.

Jakie będą losy tych pielęgniarek po 2024 roku ?

Na to pytanie podjął się odpowiedzieć Dyrektor Departamentu Lecznictwa przy Ministerstwie Zdrowia, Pan Michał Dzięgielewski na prośbę Pani Beaty Majchrzak Konsultanta województwa lubuskiego w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego. Otóż zapewnia w piśmie prezentowanym powyżej, że deklaracje wyboru lekarza, pielęgniarki, czy położnej POZ, nietworzących zespołu POZ, zachowają ważność, pod warunkiem nawiązania współpracy przez wybranych przez świadczeniobiorcę lekarza, pielęgniarkę i położną POZ.  

Współpraca ta ma polegać na stałej wymianie informacji o świadczeniobiorcy oraz podejmowaniu wspólnych działań przez członków Zespołu POZ. Można do tego wykorzystać wszelkie dostępne systemy teleinformatyczne.

Naszym zdaniem, idealnym rozwiązaniem byłaby współpraca poprzez Indywidualne Konto Pacjenta, do którego dostęp mieliby członkowie zespołu i na tej platformie mogli współpracować.

Z NFZ, jako płatnikiem, jak twierdzi Pan dyrektor, umowy o udzielanie świadczeń będą zawierane na dotychczasowych zasadach, czyli o udzielanie świadczeń gwarantowanych POZ będą zawierane odrębnie z każdym świadczeniodawcą.  

Art. 34, pkt.2: „Oświadczenia woli, o których mowa w ust. 1, złożone do świadczeniodawców, nietworzących zespołu POZ, o którym mowa w art. 11 ust. 1, oraz art. 33 ust. 1, tracą ważność z dniem 31 grudnia 2024 r.”

Biorąc pod uwagę powyższy zapis ustawy, wyjaśnienia zawarte w piśmie nie są szczegółowo opisane w ani w powyższej ustawie, ani w innym akcie prawnym i w związku z tym nie mają mocy prawnej. Zatem wyjaśnienia Pana Michała Dzięgielewskiego nie dają pewności utrzymania pielęgniarskich i położniczych indywidualnych praktyk. 

Należy także dodać, że pacjenci nie są świadomi zmian zawartych w ustawie o podstawowej opiece zdrowotnej.

Większość zarządzających zakładami opieki zdrowotnej jest zainteresowana pozyskaniem jak największej liczby deklaracji pacjentów, nie uwzględniając możliwości skutecznej opieki pielęgniarskiej i kosztów, jakie ponoszą świadczące ją pielęgniarki. To są między innymi, duże odległości, niekorzystne warunki atmosferyczne, czy konieczność godzenia pracy w gabinecie i w domu pacjenta (nie jest możliwy do przewidzenia czas realizacji zabiegów w terenie, ani czas konieczny do poświęcenia choremu).

Dużo pielęgniarek posiada uprawnienia do samodzielnej ordynacji leków i do kontynuacji leczenia. Pielęgniarki posiadają uprawnienia do wystawiania skierowań na badania analityczne oraz zleceń na zaopatrzenie medyczne, więc zasadne jest, by mogły realizować te uprawnienia, mając zapewnione odpowiednie warunki.

Jak dowiedzieliśmy się z konferencji zorganizowanej w dniach 29-30 listopada 2022 roku  przez Naczelną Izbą Pielęgniarek i Położnych, pt.: „Kwalifikacje pielęgniarek i położnych a bezpieczeństwo zdrowotne pacjentów”, z wypowiedzi Pana Macieja Karaszewskiego, zastępcy dyrektora Departamentu Świadczeń Opieki Zdrowotnej NFZ, porada pielęgniarki POZ, mimo zapewnień o pracach zespołu d.s. POZ w sprawie wyceny i kilkuletniego oczekiwania, nie zostanie odrębnie wyceniona, bowiem została uwzględniona jako świadczenie gwarantowane i zawiera się w stawce kapitacyjnej pielęgniarki POZ (43,80 zł). Jeśli by miałaby być odrębnie wyceniona, musiałaby ulec zmniejszeniu powyższa stawka kapitacyjna. Postanowiono jedynie odrębnie wycenić świadczenia pielęgniarskie: poradę stomijną, poradę urologiczną, leczenie ran oraz w związku z wdrażaniem opieki koordynowanej, poradę edukacyjną. (https://nipip.pl/relacja-z-konferencji-nipip-kwalifikacje-pielegniarek-i-poloznych-a-bezpieczenstwo-zdrowotne-pacjentow/)

Jednak, mimo, że zdaniem NFZ porada pielęgniarska jest świadczeniem gwarantowanym, wiele z nas, mimo uprawnień, nie ma narzędzi do jej pełnego realizowania. 

Jakie świadczenia mogą być udzielane w ramach porady pielęgniarki POZ pisaliśmy tu: https://www.pielegniarkicyfrowe.pl/2022/07/07/porada-pielegniarska-poz-2/

Porady pielęgniarskie odpowiednio gratyfikowane byłyby jednak dużą motywacją do wykorzystania nowych uprawnień, podniosłyby prestiż zawodu oraz niewątpliwie poprawiłyby dostęp do świadczeń medycznych oraz opiekę nad pacjentami.

To pielęgniarka, oprócz lekarza POZ, jest drugim filarem, na którym może powstać wszechstronna i skuteczna medycyna rodzinna.

Niestety, wciąż, mimo narastających braków kadrowych, pielęgniarki i położne są traktowane marginalnie, a szerokie uprawnienia i potencjał są nadal marnowane.

Podstawowa Opieka Zdrowotna

Dz.U. 2017 poz. 2217

USTAWA z dnia 27 października 2017 r. o podstawowej opiece zdrowotnej

Organizacja podstawowej opieki zdrowotnej

Art. 11.

1. Zadania z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej realizuje zespół podstawowej opieki zdrowotnej, zwany dalej „zespołem POZ”.
2. W skład zespołu POZ wchodzą: lekarz POZ, pielęgniarka POZ i położna POZ.
3. Pracę zespołu POZ koordynuje lekarz POZ, który rozstrzyga o sposobie planowania i realizacji postępowania diagnostyczno-leczniczego nad świadczeniobiorcą.

Art. 12.

1. Lekarz POZ planuje i realizuje opiekę lekarską nad świadczeniobiorcą, w zakresie działań mających na celu zachowanie zdrowia, profilaktykę chorób, rozpoznawanie i leczenie chorób oraz rehabilitację świadczeniobiorcy.
2. Pielęgniarka POZ planuje i realizuje opiekę pielęgniarską nad świadczeniobiorcą i jego rodziną, w zakresie promocji zdrowia i profilaktyki chorób, świadczeń pielęgnacyjnych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych.
3. Położna POZ planuje i realizuje pielęgnacyjną opiekę położniczo – neonatologiczno -ginekologiczną, w zakresie promocji zdrowia i profilaktyki chorób, świadczeń pielęgnacyjnych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych.
4. Lekarz POZ, pielęgniarka POZ i położna POZ, wybrani przez świadczeniobiorcę, wydają skierowania na realizację zabiegów i procedur medycznych, w zakresie posiadanych kompetencji.

Art. 13.

1. Świadczeniodawca udzielający świadczeń z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej jest obowiązany do zapewnienia możliwości realizacji postępowania diagnostyczno-leczniczego, odpowiednio dla lekarza POZ, pielęgniarki POZ lub położnej POZ, zgodnie z zakresem zadań określonych w przepisach wydanych na podstawie ust. 4.

Rozdział 6

Przepisy przejściowe, dostosowujące i końcowe

Art. 33.

1. Do dnia 31 grudnia 2024 r. świadczeniobiorca, dokonując wyboru, może wybrać lekarza POZ, pielęgniarkę POZ lub położną POZ nietworzących zespołu POZ, o którym mowa w art. 11 ust. 1.
2. Oświadczenia woli świadczeniobiorców o wyborze świadczeniodawcy, o których mowa w ust. 1, tracą ważność z dniem 31 grudnia 2024 r.

Art. 34.

1. Oświadczenia woli świadczeniobiorców o wyborze świadczeniodawcy, lekarza POZ, pielęgniarki POZ i położnej POZ, złożone przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, zachowują ważność.
2. Oświadczenia woli, o których mowa w ust. 1, złożone do świadczeniodawców,

nietworzących zespołu POZ, o którym mowa w art. 11 ust. 1, oraz art. 33 ust. 1, tracą ważność z dniem 31 grudnia 2024 r.

https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20210001050/O/D20211050.pdf