Niezależność, bezstronność, neutralność i humanitaryzm
– zasady Dobrego Świadczenia Pomocy Humanitarnej wg European Consensus on Humanitarian Aid
CZ. III
WYMAGANIA CERTYFIKACYJNE WHO
DLA EMERGENCY MEDICAL TEAM
Techniczne wymagania dla medycznego zespołu ratunkowego typu EMT1
Techniczne wymagania dla zespołu EMT1 zawarte zostały w Tabeli 2. Dla dodatkowych zespołów wyspecjalizowanych normy techniczne będą się różnić w zależności od typu specjalności. Jednakże muszą one być adaptowane stosowanie do kontekstu, specjaliści powinni mieć szerokie doświadczenie, a oferowane usługi powinny być dostosowane do jasno określonych potrzeb.
Tabela 2. Minimalne standardy techniczne dla EMT typu 1
| Zagadnienie medyczne | Działania |
| Ocena poszkodowanych i triage | Wstępne badanie i segregacja poszkodowanych |
| Resuscytacja | Podstawowa pierwsza pomoc i ratowanie życia |
| Stabilizacja pacjenta i skierowanie na konsultację | Podstawowa stabilizacja i skierowanie na konsultację |
| Zabiegi ambulatoryjne | Wstępne opatrzenie rany |
| Traumatologia | Podstawowe zaopatrzenie złamania |
| Anestezja | Znieczulenie ogólne nie jest przeprowadzane |
| Chirurgia | Nie jest przeprowadzana |
| Intensywna terapia | Nie jest przeprowadzana |
| Choroby zakaźne | Podstawowa opieka ambulatoryjna |
| Położnictwo | Podstawowa opieka położnicza w nagłych wypadkach |
| Pediatria | Podstawowa ambulatoryjna opieka pediatryczna w przypadku zranień i chorób endemicznych |
| Choroby przewlekłe | Podstawowa ambulatoryjna opieka dla chorób chronicznych przy małym pogorszeniu |
| Rehabilitacja | Usługi ambulatoryjne lub mobilne świadczone lub przekazywane dalej |
| Laboratorium i transfuzja krwi | Podstawowe testy szybkiego wykrywania, bez transfuzji krwi |
| Zaopatrzenie w środki apteczne i leki | Ambulatoryjne podawanie leków w ramach leczenia, dla zdeklarowanej przez Zespół Ratowniczy wydajności przez 2 tygodnie, zgodnie z listą najistotniejszych leków WHO lub równoważną, leki przeciwtężcowe. |
| Radiologia | Nie jest wykonywana diagnostyka obrazowa |
| Sterylizacja | Podstawowy autoklaw parowy lub sprzęt jednorazowy |
| Logistyka | Samowystarczalny zespół +/- samodzielne oddziały ambulatoryjne, jeśli są |
| Wielkość Zespołu Ratowniczego | Personel: Przynajmniej 3 lekarzy przeszkolonych do opieki nad pacjentem w stanie zagrożenia życia wraz z z pomocniczymi pielęgniarkami, pracownikami paramedycznymi i personelem logistycznym. Personel musi posiadać umiejętności w zakresie opieki w nagłych wypadkach i urazach, opieki zdrowotnej matki i dziecka oraz znajomość chorób endemicznych. |
| Wydajność Zespołu Ratunkowego | 100+ konsultacji ambulatoryjnych/dzień przez 2 tygodnie |
| Możliwości ambulatoryjne (jeśli zapewniane przez Zespół Ratunkowy) | Jeśli jest ruchome ambulatorium: szybko instalowane czasowe ambulatorium dla potrzeb działań danego Zespołu, ewentualnie ambulatorium mobilne |
W zakresie omawianego tematu, ważna jest informacja, że oprócz zapasów leków na prowadzenie działań w ciągu 2 tygodni, konieczne jest zapewnienie profilaktyki przeciwtężcowej, co wiąże się z możliwością transportowania i przechowywania leków w warunkach chłodniczych.
Załącznik 1 do omawianego w tym rozdziale dokumentu jest ciekawym porównaniem wymagań, jakie są stawiane poszczególnym zespołom ratunkowym (EMT, European Civil Protecion Modules [pol. Europejskie Zespoły Ochrony Cywilnej], NATO [pol. Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego], United Nations [pol. Organizacja Narodów Zjednoczonych] czy USAR [Miejskie Poszukiwania i Ratownictwo]) jednak nie jest to tematem niniejszego opracowania.
Załącznik 2 stanowi rozwinięcie i szczegółowe omówienie wymagań technicznych przedstawionych w Tablicy 2. Informacje w nim zawarte mają na celu podkreślenie konieczności właściwego przygotowania i zaopatrzenia EMT 1 w odpowiedni sprzęt, a w szczególności leki.
Dla ułatwienia wszystkie omawiane poniżej kategorie i wymagania dotyczyć będą tylko Zespołu Ratunkowego typu 1.
Ocena wstępna i ocena stanu zdrowia poszkodowanego
Odnosi się ona do zdolności skutecznej oceny i zarządzania dużą liczbą pacjentów w krótkim czasie, tak, aby jak najefektywniej pomóc jak największej liczbie poszkodowanych.
EMT musi posiadać wytrenowany i doświadczony personel, który jest w stanie przeprowadzić segregację medyczną przy przytłaczającej ilości poszkodowanych. Obowiązkiem zespołu jest posiadanie i znajomość systemu segregacji, który wyłoni najcięższe i najpilniejsze przypadki.
Resuscytacja
EMT prowadzi podstawowe i zaawansowane czynności ratujące życie, włącznie z: wykonaniem przyrządowego udrożnienia dróg oddechowych, tamowaniem krwotoków (opatrunki hemostatyczne), prowadzeniem płynoterapii i opracowywaniem ran i złamań – wraz z prowadzeniem leczenia przeciwbólowego. Już na tym etapie wymagań wskazane jest posiadanie odpowiednich leków związanych z prowadzeniem resuscytacji, resuscytacji płynowej i leczenia przeciwbólowego.
Stabilizacja stanu poszkodowanego i skierowanie go do ośrodka o wyższej referencyjności.
EMT oprócz posiadania wyposażenia i umiejętności związanych z zabezpieczeniem i ustabilizowaniem stanu poważnie rannych pacjentów w warunkach poza szpitalnych, jest zobowiązany do utrzymywania skutecznej komunikacji z EMT2, EMT3 lub lokalnym ośrodkiem zdrowia by móc skierować tam zaopatrywanego pacjenta i uzgodnić drogę i środek transportu.
Leczenie ran
EMT rozpoczyna proces leczenia ran i skoncentrowany jest na szybkiej ocenie rany, dekontaminacji, zabezpieczeniu krwawienia i wykonaniu opatrunku. W kompetencjach zespołu jest rozpoczęcie antybiotykoterapii, jeśli jest potrzebna oraz wprowadzenie profilaktyki przeciwtężcowej, co wiąże się z posiadaniem przez zespół anatoksyny – leku, który musi być przewożony i przechowywany w warunkach chłodniczych – w ilościach wymaganych przez WHO. Jeśli przy zabezpieczaniu rany wykonywane są bardziej zaawansowane czynności (oczyszczenie rany, szycie), konieczne jest prowadzenie miejscowego znieczulenia. Pacjenci, których rany nie mogą być wystarczająco zabezpieczone przez EMT1, powinni zostać skierowani do ośrodków lepiej wyposażonych tak szybko jak to jest możliwe.
Ta część wymagań warunkuje posiadanie leków przeciwbólowych (najlepiej z każdego stopnia drabiny analgetycznej – czyli tych opioidowych także), środków znieczulenia miejscowego, zapasów anatoksyny przeciwtężcowej oraz szerokiej gamy antybiotyków.
Zabezpieczenie złamań
Zespół na podstawie badania przedmiotowego, w przypadku podejrzenia złamania, zobowiązany jest do wykonania zabezpieczenia złamania za pomocą podstawowych narzędzi (różne rodzaje szyn i unieruchomień), prowadzenia leczenia przeciwbólowego i skierowania pacjenta do EMT2.
Anestezja i chirurgia
Prowadzenie zabiegów chirurgicznych oraz wykonywanie znieczulenia ogólnego nie leży w kompetencjach zespołu, natomiast istnieje konieczność prowadzenia skutecznego leczenia bólu i wykonywania znieczuleń miejscowych w celu zabezpieczenia ran i złamań. Zespół ten nie jest także przystosowany do prowadzenia całodobowego monitorowania pacjentów w stanie krytycznym i nie posiada stanowisk intensywnej terapii.
Choroby zakaźne
EMT powinien mieć możliwość prowadzenia podstawowej diagnostyki (testy chemiczne lub płytkowe) i wdrażania opieki nad poszkodowanymi z chorobami zakaźnymi. W przypadku wykrycia chorób zakaźnych, mogących pojawić się jako konsekwencja nagłej katastrofy, zespół zobowiązany jest do wczesnego zaalarmowania odpowiednich jednostek ochrony zdrowia i wdrożenia procedur izolacji osób zainfekowanych. Sposób wykrywania i leczenia chorób zakaźnych przez EMT został opisany w oddzielnych standardach WHO.
Położnictwo
Zespół musi posiadać zdolność prowadzenia opieki nad ciężarną, kobietą w połogu i noworodkiem. Konieczne jest posiadanie odpowiedniego personelu (najlepiej położnej), sprzętu i umiejętności do odebrania porodu niepowikłanego, bliźniaczego i pośladkowego oraz prowadzenia resuscytacji noworodka i opieki neonatologicznej. W kompetencjach zespołu jest także leczenie infekcji, rzucawki, tamowanie krwotoków i leczenie powikłań związanych z okaleczeniami narządów rodnych.
Pediatria
EMT powinny być przygotowane do udzielania świadczeń zdrowotnych pacjentom pediatrycznym. Szacuje się, że w krajach rozwijających się, gdzie pomoc najprawdopodobniej będzie najczęściej udzielana, blisko 50% populacji stanowią osoby poniżej 15 roku życia.
Zespół powinien być przygotowany do prowadzenia ambulatoryjnej opieki pediatrycznej związanej z zaopatrzeniem urazów i leczeniem chorób endemicznych charakterystycznych dla danego rejonu. Od personelu wymagane jest doświadczenie pracy z dziećmi, natomiast nie ma obowiązku, by w skład EMT wchodził pediatra. Ważnym jest, aby w ramach udzielanych świadczeń, szczególną uwagę poświęcić na rozpoznawanie i leczenie przypadków odry, malarii, niedożywienia, biegunki i odwodnienia.
Choroby przewlekłe
W kompetencjach zespołu jest leczenie zaostrzeń chorób przewlekłych, zagrażających życiu.
Zaplecze laboratoryjne, sterylizacja
By móc skutecznie diagnozować i leczyć poszkodowanych, zespół powinien mieć możliwość wykonywania podstawowych badań laboratoryjnych. Jest to możliwe dzięki dostępnej szerokiej gamie testów płytkowych, paskowych lub związanych z analizą kropli krwi. W kompetencjach EMT między innymi leży wykonanie płytkowych testów malarycznych i paskowych testów analizy moczu. Zespoły te z racji braku możliwości określania grupy krwi i prowadzenia próby krzyżowej, nie są zobligowane do posiadania zapasów krwi do transfuzji i czynności takich nie wykonują. W przypadku sterylizacji narzędzi, zespół powinien posiadać podstawowy autoklaw lub używać sprzętu jednorazowego.
Apteka i zaopatrzenie w leki
Wszystkie transportowane i używane przez EMT leki muszą spełniać wytyczne opisane w instrukcji WHO z 2010 roku „Guidelines for medicine donations”. Podstawowymi zasadami są: korzystanie z leków, które są co najmniej 6 miesięcy przed końcem daty ważności i są dopuszczone do obrotu w kraju pochodzenia, a także odpowiednich do rozpoznanego schorzenia i stopnia zapewnianej opieki.
Korzystanie z leków z sugerowanej listy WHO, może obniżyć ryzyko stosowania nieodpowiednich medykamentów, wystąpienia problemów z ich odprawą na granicy lub innych problemów natury prawnej. Zespół transportujący leki musi planować swoje działania z wyprzedzeniem, żeby w trakcie prowadzenia akcji ratowniczej nie był zaskoczony przepisami prawa obowiązującymi w kraju docelowym. EMT musi być przygotowany na różnice w prawodawstwie i możliwość zakazu wjazdu do kraju docelowego ze względu na transportowanie substancji niedozwolonych lub objętych ścisłą kontrolą.
Wszystkie używane i transportowane leki powinny być zgłoszone do odpowiedniego ministerstwa do spraw zdrowia. Dobrą praktyką jest korzystanie z leków, które powszechnie są używane przez lokalne jednostki ochrony zdrowia. Leki niespożytkowane powinny zostać przekazane, za zgodą lokalnych ośrodków zdrowia lub bezpiecznie przetransportowane z powrotem do kraju pochodzenia lub zutylizowane wg zasad opisanych w „Guidelines for the Safe Disposal of Unwanted Pharmaceuticals after Emergencias”.
Wymagania dotyczące zespołu jasno określają, że EMT powinien być zaopatrzony w ilość leków wystarczającą do prowadzenia działań ratowniczych obejmujących ok. 1400 osób (tj. 100 pacjentów dziennie przez okres 2 tygodni).
Podczas sporządzania zapasów leków powinna być wzięta pod uwagę możliwość prowadzenia leczenia zarówno drogą doustną jak i parenteralną. Oprócz możliwości leczenia przeciwbólowego, prowadzenia antybiotykoterapii i leczenia stanów nagłych, zespół musi prowadzić profilaktykę przeciwtężcową. Wiąże się to z posiadaniem anatoksyny przeciwtężcowej, immunoglobyliny przeciwtężcowej. Wskazane jest także posiadanie antytoksyny błoniczej. Kupowanie i transport również objęte jest przepisami prawa polskiego.
Oprócz opisanych wyżej zagadnień medycznych, przygotowanie i wyposażenie zespołu powinno być tak dostosowane, aby EMT na miejscu zdarzenia był całkowicie niezależny od innych zespołów EMT, jak i miejscowych jednostek służby zdrowia w miejscu działania. Samowystarczalność związana jest z takimi zagadnieniami jak zaopatrzenie w wodę, elektryczność, żywność, schronienie, utylizowanie odpadów, sferą sanitarną, transportem i komunikacją. Wymagania w tych obszarach również zostały opisane w dalszej części załącznika do wytycznych WHO.
Wszystkie powyższe opisy wskazują, że przygotowanie EMT do działania jest zadaniem logistycznie co najmniej trudnym. Wskazano, że zespół powinien mieć możliwość nabywania, magazynowania i w odpowiednim momencie przetransportowania znacznych ilości leków i sprzętu na miejsce docelowe.
Katarzyna Jackowiak
Kolejna część w następnej publikacji.
Zapraszamy.
Literatura:
- Norton I., Schreeb J., Aitken P., Herard P., Lajolo C., „Classification and minimum standards…”, Op.cit., s. 47-59.
- Norton I., Schreeb J., Aitken P., Herard P., Lajolo C., „Classification and minimum standards…”, Op.cit., s. 60-83.
- „Guidelines for Medicine Donations” – Wytyczne dla darczyńców leków. Zostały opracowane przez Światową Organizację Zdrowia we współpracy z głównymi międzynarodowymi agencjami zajmującymi się pomocą humanitarną już w 1999 r., i aktualizowane w 2010 r. – http://apps.who .int/iris/bitstream/handle/10665/44647/9789241501989_eng.pdf?sequence=1 (dostępne 20.04.18).
- „Guidelines for the Safe Disposal of Unwanted Pharmaceuticals after Emergencias” – Wytyczne dotyczące bezpiecznego usuwania niechcianych produktów farmaceutycznych w sytuacjach nagłych i po ich wystąpieniu. Wytyczne międzyagencyjne z udziałem WHO, 1999 – http://apps. who.int/medicinedocs/pdf/whozip51e/whozip51e.pdf (dostępne 27.04.18).
5. Wytyczne dla darczyńców zasobów medycznych
Guidelines for Medicine Donations – to następny dokument WHO, w którym wskazane są różne sposoby prowadzenia pomocy związane z dostarczaniem leków do krajów docelowych. Pomoc taka może odbywać się doraźnie np. podczas zaistnienia nagłej katastrofy lub przez wspieranie długotrwałe narodowego systemu zdrowia lub poszczególnych zakładów opieki zdrowotnej.
Niezależnie od wybranej formy wsparcia, darczyńca jest zobligowany do przestrzegania zasad opisanych omawianym dokumentem. Podstawę udzielanej pomocy stanowią 4 przywołane poniżej wytyczne. Tworzą one dobrą praktykę ofiarowywania i przekazywania leków na cele humanitarne:
- Wszelkie donacje powinny być celowe i odpowiadać realnym, zgłoszonym przez kraje przyjmujące potrzebom.
- Darowizny powinny być przekazywane z uszanowaniem próśb odbiorców, zgodnie z polityką rządu i uzgodnieniami administracyjnymi kraju otrzymującego pomoc.
- Między darczyńcą i odbiorcą powinna istnieć ścisła współpraca prowadząca do wypracowania i zaakceptowania programu udzielanej pomocy. Wszelkie darowizny powinny podlegać temu planowi.
- Wszelkie produkty przekazywane na udzielanie pomocy humanitarnej podlegają jednakowym standardom, co oznacza, że jeśli dany produkt nie jest akceptowany w kraju darczyńcy, nie może być dopuszczony do użytku w kraju odbiorcy.
Odpowiednio prowadzona i skoordynowana pomoc lekowa pozwala ratować życia i łagodzić cierpienie. Właściwe jej wykorzystanie może być strategiczną korzyścią dla danego kraju, doprowadzić do wsparcia czy przebudowy systemu zdrowotnego oraz zapewnić dostęp do wcześniej nieosiągalnych zasobów medycznych. Należycie użyta, będzie wsparciem dla budżetu kraju odbiorcy, co może wpłynąć na przesunięcie środków finansowych na realizację innych, niezbędnych programów.
Niestety „Wytyczne dla darczyńców” wymieniają wiele przykładów prowadzenia nieadekwatnej do potrzeb pomocy. Wskazują, że błędy te mogą wynikać z problemów z oszacowaniem zapotrzebowania (np. podczas nagłej katastrofy) lub nieznajomości procedur postępowania i wykorzystywanych środków w danym kraju.
Kolejnym zgłaszanym problemem jest dostarczanie nieposortowanych i źle oznaczonych (w nieodpowiednim języku) leków, co może doprowadzić do braku zrozumienia, a w konsekwencji niewykorzystania ofiarowanej pomocy lub nieadekwatnego stosowania, co mogłoby zaszkodzić potencjalnym pacjentom. Leki zawsze powinny być oznaczone nazwą międzynarodową i posiadać ulotkę w języku angielskim oraz w języku obowiązującym w danym kraju. Niestety zdarzały się także sytuacje, kiedy na pomoc humanitarną były zbierane i przekazywane leki zwracane do aptek przez pacjentów lub próbki handlowe. Wprowadzenie do wykorzystania niepełnowartościowego leku, jest nie do zaakceptowania.
Kolejnym niechlubnym przykładem jest przekazywanie leków z krótkim terminem przydatności. Niewykorzystane leki po upływie terminu ważności odbiorca musi zniszczyć na własny koszt.
Ważnym aspektem pomocy lekowej jest wpływ darowizn na rynkową wartość leku. Koszty obsługi – transport, podatki, cło, magazynowanie – mogą zawyżać cenę leku.
Negatywnym wpływem darowizn środków medycznych może być także wyparcie z rynku lub ograniczenie dostępności tańszych zamienników, które będą niezbędne gdy program pomocowy się zakończy.
Te i inne problemy doprowadziły do powstania wytycznych i wprowadzenia dobrej praktyki prowadzenia darowizn leków, tak by oferowana pomoc była celowa, adekwatna i służyła wsparciu krajowi odbiorcy.
5. Szczegółowe zasady prowadzenia pomocy humanitarnej związanej
z dostarczaniem leków
Wymagania dotyczące leków
Wybór darowanych leków powinien być ściśle powiązany z potrzebami zgłaszanymi przez kraj przyjmujący. W doborze substancji medycznych należy uwzględnić schemat leczenia danego schorzenia charakterystyczny dla kraju odbiorcy.
Ilość przekazywanej pomocy musi być zawsze uzgodniona między darczyńcą a odbiorcą. Możliwym wyjątkiem jest wystąpienie nagłej, niespodziewanej katastrofy. W sytuacji, gdy rząd, pogrążonego w kryzysie kraju, zgłasza potrzebę wezwania zewnętrznego wsparcia (np. EMT), można odstąpić od uzyskania wymaganej wcześniej zgody na wwóz leków do kraju odbiorcy pod warunkiem, że leki te znajdują się na rekomendowanej przez WHO liście leków niezbędnych lub stworzonej przez ONZ liście artykułów doraźnych, zalecanych do stosowania w nagłym zdarzeniu, a odbiorca zostanie odpowiednio i dokładnie o tym powiadomiony.
Ważną pozycją w tym temacie jest dokument „The Interagency Emergency Health Kit 2011”, traktujący o przygotowaniu pakietu ratunkowego, dzięki któremu można zapewnić opiekę medyczną dla 10 000 ludzi na okres 3 miesięcy.
Kolejną istotną cechą darowanych leków jest dopuszczenie ich do użytkowania zarówno w kraju darczyńcy jak i odbiorcy. W przypadku braku możliwości sprawdzenia dopuszczenia do obrotu danej substancji, należy przyjąć, jako wyznacznik, wcześniej wspominany dokument „Model Lists of Essential Medicines”, z wyjątkiem, gdy wyraźnie wyrażono wobec danej substancji sprzeciw, odbiorca również musi być odpowiednio wcześniej powiadomiony.
Przekazywane leki powinny być jak najbardziej zbliżone dawką, stężeniem, siłą działania, drogą podania i formą do leków zwykle używanych w kraju odbiorcy. Ponadto każda substancja medyczna musi spełniać standardy jakości obu państw. Dokładnie można o tym przeczytać w dokumencie WHO „Certification Sheme on the Quality of Pharmaceutical Products Moving in International Commerce”. Leki przeznaczone na pomoc humanitarną, w momencie dostarczenia do odbiorcy nie mogą mieć krótszej daty przydatności niż 1 rok.
Wymagania dotyczące opakowań i etykiet
Każdy z leków musi być oznakowany w języku angielskim, powinien posiadać ulotkę w języku kraju odbiorcy, a na etykiecie zawsze muszą znaleźć się informacje:
- międzynarodowa nazwa leku,
- numer seryjny,
- rodzaj leku,
- dawkowanie,
- nazwa producenta,
- kraj pochodzenia,
- ilość leku w opakowaniu,
- data ważności
- warunki przechowywania.
Transport leków obowiązkowo powinien odbywać się w dopuszczalnych dla leków warunkach. Do przygotowanego transportu i przewozu leków załącza się szczegółowy wykaz leków z określeniem zawartości.
Pozostałe wytyczne traktują o warunkach współpracy, ponoszenia kosztów magazynowania, planowania dalszych działań i konieczności ewaluacji na zakończenie programu wsparcia/donacji leków.
Należy zaznaczyć, że dokument ten kładzie bardzo duży nacisk na ponoszenie odpowiedzialności nie tylko za udzielanie pomocy, ale także za przyjmowanie jej. Zaznaczono, że istotna jest współpraca zarówno miedzy dawcami i biorcami, ale i pomiędzy organizacjami tej pomocy udzielającymi. Aby tę współpracę ułatwić i zacieśnić z inicjatywy WHO stworzony został Global Health Cluster (GHC – pol. Globalny Klaster Zdrowia) zrzeszający ponad 35 międzynarodowych organizacji humanitarnych.
6. Listy leków niezbędnych wg WHO
„WHO Model Lists of Essential Medicines” i „WHO model list of Essential Medicinses for Children” są to dokumenty, które rekomendują niezbędne minimum w zakresie posiadanych substancji medycznych potrzebnych do prowadzenia działań ratowniczych i humanitarnych. Listy te zawierają spis leków koniecznych w podstawowym systemie ochrony zdrowia. Wyboru substancji dokonano na podstawie kryterium skuteczności, bezpieczeństwa i kosztów.
W dokumencie wyróżniono wiele grup leków, na potrzeby pracy przytoczono tylko kilkanaście z nich:
- leki znieczulające (w tym leki sedujące),
- leki przeciwbólowe i do opieki paliatywnej:
- niesteroidowe leki przeciwbólowe,
- narkotyczne leki przeciwbólowe,
- leki łagodzące najczęstsze objawy w opiece paliatywnej,
- leki przeciwalergiczne i stosowane w anafilaksji,
- odtrutki i inne specyficzne leki stosowane przy zatruciach,
- leki przeciwdrgawkowe,
- leki przeciwzakaźne,
- antybiotyki,
- leki przeciwtrądowe,
- leki przeciwgruźlicze,
- leki przeciwgrzybicze
- leki przeciwwirusowe, w tym profilaktyka poekspozycyjna,
- leki przeciwmalaryczne,
- leki immunosupresyjne,
- cytostatyki,
- hormony,
- leki przeciwparkinsonowskie,
- leki wpływające na krew (w tym na krzepliwość)
- leki krążeniowe:
- leki antyarytmiczne,
- leki hipotensyjne,
- leki stosowane w niewydolności serca,
- leki deramtologiczne
- leki przeciwzapalne,
- diuretyki,
- leki układu pokarmowego,
- leki przeciwwymiotne,
- szczepionki,
- miorelaksanty,
- leki psychotropowe,
- inne.
Na podstawie wytycznych dla zespołów ratunkowych „Classification and minimum standards for foreign medical teams in sudden onset disaster”, wytycznych dla darczyńców “Guidelines for Medicine Donations” oraz dwóch wykazów “WHO Model Lists of Essential Medicines” i “WHO Model Lists of Essential Medicines for Children” Fundacja Polskie Centrum Pomocy Międzynarodowej stworzyła własną listę leków potrzebnych do działań zespołu ratunkowego. Lista ta uwzględnia wszelkie środki potrzebne do realizowania wyżej opisanych celów. Jak można zauważyć (Tabela 3) w zapotrzebowaniu dla EMT PCPM znalazły się leki, które muszą być przewożone i magazynowane w warunkach chłodniczych oraz narkotyczne leki przeciwbólowe – te grupy leków są najbardziej problematyczne pod kątem zakupu, magazynowania i uzyskania zgód na transport poza granicę kraju.
Tabela 3. Projekt zapotrzebowania EMT PCPM na leki, stan na 2016 r.
| Item | Unit | Required amount | EMT requirement | ||
| IAKT basic | malaria | artemether + lumefantrine, tablets 20 mg + 120 mg | tablet | 6120 | 8568 |
| IAKT basic | malaria | lancet for blood sampling (sterile) | unit | 1000 | 1400 |
| IAKT basic | malaria | quinine sulfate, tablets 300 mg | tablet | 2000 | 2800 |
| IAKT basic | malaria | rapid diagnostic tests | unit | 800 | 1120 |
| IAKT basic | malaria | safety box for used lancets, 5 litres | unit | 2 | 2.8 |
| IAHK Supp | Anaesthetics | ketamine, injection 50 mg/ml | 10 ml/vial | 25 | 4 |
| IAHK Supp | Anaesthetics | lidocaine, injection 1%1 | 20 ml/vial | 50 | 7 |
| IAHK Supp | Analgesics | morphine, injection 10 mg/ml3 | 1 ml/ ampoule | 50 | 7 |
| IAHK basic | Analgesics | ibuprofen, scored tablets 400 mg | tablet | 2000 | 2800 |
| IAHK basic | Analgesics | paracetamol, tablets 100 mg2 | tablet | 1000 | 1400 |
| IAHK basic | Analgesics | paracetamol, tablets 500 mg | tablet | 2000 | 2800 |
| IAHK Supp | Anti-allergics | hydrocortisone, powder for injection 100 mg | vial | 50 | 7 |
| IAHK Supp | Anti-allergics | prednisolone, tablets 5 mg | tablet | 100 | 14 |
| IAHK Supp | Anticonvulsants/antiepileptics | diazepam, injection 5 mg/ml | 2 ml/ampoule | 200 | 28 |
| IAHK Supp | Anticonvulsants/antiepileptics | magnesium sulfate, injection 500 mg/ml | 10 ml/ampoule | 40 | 6 |
| IAHK Supp | Anticonvulsants/antiepileptics | phenobarbital, tablets 50 mg5 tablet | tablet | 1000 | 140 |
| IAHK Supp | Antidotes | calcium gluconate, injection 100 mg/ml6 | 10 ml/ampoule | 10 | 2 |
| IAHK Supp | Antidotes | naloxone, injection 0.4 mg/ml7 | 1 ml/ampoule | 10 | 2 |
| IAHK Supp | Anti-infective medicines | benzathine benzylpenicillin, injection 2.4 million IU/vial (long-acting penicillin) | vial | 50 | 7 |
| IAHK Supp | Anti-infective medicines | benzylpenicillin, injection 5 million IU/vial8 | vial | 250 | 35 |
| IAHK Supp | Anti-infective medicines | ceftriaxone, injection 1 g | vial | 800 | 112 |
| IAHK Supp | Anti-infective medicines | clotrimazole, pessary 500 mg | pessary | 100 | 14 |
| IAHK Supp | Anti-infective medicines | cloxacillin, capsules 250 mg | capsule | 2000 | 280 |
| IAHK Supp | Anti-infective medicines | doxycycline, tablets 100 mg | tablet | 3000 | 420 |
| IAHK Supp | Anti-infective medicines | metronidazole, tablets 500 mg | tablet | 2000 | 280 |
| IAHK Supp | Anti-infective medicines | miconazole, muco-adhesive tablets 10 mg1 | tablet | 350 | 49 |
| IAHK Supp | Anti-infective medicines | procaine benzylpenicillin, injection 3–4 million IU/vial2 | vial | 200 | 28 |
| IAHK basic | Anti-infective medicines | albendazole, chewable tablets 400 mg | tablet | 200 | 280 |
| IAHK basic | Anti-infective medicines | amoxicillin, tablets 250 mg2 (in Poland 625mg minimum) | tablet | 1200 | 1680 |
| IAHK Supp | Cardiovascular medicines | atenolol, tablets 50 mg | tablet | 1000 | 140 |
| IAHK Supp | Cardiovascular medicines | hydralazine, powder for injection 20 mg3 | ampoule | 20 | 3 |
| IAHK Supp | Cardiovascular medicines | methyldopa, tablets 250 mg4 | tablet | 1000 | 140 |
| IAHK Supp | Dermatological medicines | silver sulfadiazine, cream 1% | tube, 50g | 30 | 5 |
| IAHK basic | Dermatological medicines | benzyl benzoate, lotion 25%3 | bottle, 1 litre | 1 | 2 |
| IAHK basic | Dermatological medicines | miconazole, cream 2% | 30 g | 20 | 28 |
| IAHK basic | Dermatological medicines | polyvidone iodine, solution 10% (equivalent to 1% available iodine) | bottle, 200 ml | 12 | 17 |
| IAHK basic | Dermatological medicines | tetracycline, eye ointment 1% | tube, 5 g | 50 | 70 |
| IAHK Supp | Disinfectants and antiseptics | sodium dichloroisocyanurate (NaDCC), tablets 1.67 g5 | tablet | 1200 | 168 |
| IAHK basic | Disinfectants and antiseptics | chlorhexidine gluconate, solution 5%4 | bottle, 1 litre | 1 | 1.4 |
| IAHK Supp | Diuretics | furosemide, injection 10 mg/ml | 2 ml/ampoule | 20 | 3 |
| IAHK Supp | Diuretics | hydrochlorothiazide, tablets 25 mg | tablet | 200 | 28 |
| IAHK Supp | Gastrointestinal medicines | atropine, injection 1 mg/ml | 1 ml/ampoule | 50 | 7 |
| IAHK Supp | Gastrointestinal medicines | promethazine, tablets 25 mg | tablet | 500 | 70 |
| IAHK basic | Gastrointestinal medicines | aluminium hydroxide + magnesium hydroxide, tablets 400 mg + 400 mg1 | tablet | 1000 | 1400 |
| IAHK Supp | Medicines affecting the blood | folic acid, tablets 5 mg | tablet | 1000 | 140 |
| IAHK basic | Medicines affecting the blood | ferrous sulfate + folic acid, tablets 200 mg + 0.4 mg | tablet | 2000 | 2800 |
| IAHK Supp | Oxytocics | misoprostol, tablets 200 micrograms1 | tablet | 60 | 9 |
| IAHK Supp | Oxytocics | oxytocin, injection 10 IU/ml2 | 1 ml/ampoule | 200 | 28 |
| IAHK Supp | Psychotherapeutic medicines | mitriptyline, tablets 25 mg | tablet | 4000 | 560 |
| IAHK Supp | Psychotherapeutic medicines | biperiden, tablets 2 mg | tablet | 400 | 56 |
| IAHK Supp | Psychotherapeutic medicines | diazepam, tablets 5 mg | tablet | 240 | 34 |
| IAHK Supp | Psychotherapeutic medicines | haloperidol, injection 5 mg/ml | 1 ml/ampoule | 20 | 3 |
| IAHK Supp | Psychotherapeutic medicines | haloperidol, tablets 5 mg | tablet | 1300 | 182 |
| IAHK Supp | Respiratory tract, medicines acting on | epinephrine (adrenaline), injection 1 mg/ml | 1 ml/ampoule | 50 | 7 |
| IAHK Supp | Respiratory tract, medicines acting on | salbutamol, inhaler 0.1 mg/dose3 | unit | 50 | 7 |
| IAHK Supp | Solutions correcting water, electrolyte and acid-base disturbances4 | compound solution of sodium lactate (Ringer’s lactate), injection solution, with IV-giving set and needle | 500 ml bag | 200 | 28 |
| IAHK Supp | Solutions correcting water, electrolyte and acid-base disturbances4 | glucose 5%, injection solution, with IV-giving set and needle5 | 500 ml bag | 100 | 14 |
| IAHK Supp | Solutions correcting water, electrolyte and acid-base disturbances4 | glucose 50%, injection solution (hypertonic) | 50 ml/vial | 20 | 3 |
| IAHK Supp | Solutions correcting water, electrolyte and acid-base disturbances4 | water for injection | 10 ml/plastic vial | 2000 | 280 |
| IAHK basic | Solutions correcting water, electrolyte and acid-base disturbances4 | ORS (oral rehydration salts) | sachet for 1 litre | 200 | 280 |
| IAHK Supp | Vitamins | ascorbic acid, tablets 250 mg | tablet | 4000 | 560 |
| IAHK Supp | Vitamins | retinol (vitamin A), capsules 200 000 IU | capsule | 4000 | 560 |
| IAHK basic | Vitamins | zinc sulfate, dispersible tablets 20 mg6 | tablet | 1000 | 1400 |