Pacjent jako podmiot społeczny
Cz. III
Słowo pacjent pochodzi od łacińskiego wyrazu „patiens / patientis” co znaczy „chory”, „cierpiący”.
W Polsce zgodnie z ustawą z dnia 6 listopada 2008 roku o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta po raz pierwszy zdefiniowano pojęcie „pacjent”. Do tego czasu brak jednoznacznego określenia w polskim prawie utrudniał dochodzenie swoich praw osobom, które uważały się za poszkodowane poprzez niewłaściwe ich zdaniem leczenie czy błędy medyczne. W Słowniku wyrazów obcych pacjent to „chory zgłaszający się po poradę do lekarza, będący pod opieką lekarza”. Jednakże wyraz „pacjent” czy „chory” należy uznać jako wyraz bliskoznaczny- synonim, ponieważ z lekarzem kontaktują się nie tylko osoby chorujące, ale również takie, które zwracają się w celu porady profilaktycznej czy orzeczniczej. Prawo polskie systematycznie definiując pojęcie „pacjent” w ustawie o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, w art.3 ust.1, pkt 4 przyjęło, iż „pacjent” to
„osoba zwracająca się o udzielenie świadczeń zdrowotnych lub korzystającą ze świadczeń zdrowotnych udzielanych przez podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych lub osobę wykonującą zabieg medyczny”.
Pacjent, chory, klient, świadczeniobiorca, odbiorca świadczeń zdrowotnych, czy jak byśmy go nie nazywali rekomendowany jest jako dobro najwyższe, a ochrona zdrowia powinna służyć pacjentowi mając na uwadze jego potrzeby zdrowotne.
Postrzegamy pacjenta jako niezależny podmiot społeczny, któremu przysługują sprecyzowane atrybuty oraz uprawnienia w zakresie ochrony oraz troskliwości o swoje zdrowie.
Niestety pomimo reformy oraz reorganizacji system opieki zdrowotnej okazuje się zbyt niezrozumiały oraz nieprzyjazny pacjentowi, gdzie procedury i wygórowane standardy są wciąż ważniejsze niż dobro człowieka.
Funkcjonowanie opieki zdrowotnej zależne jest od decyzji władz ustawodawczych, administracji rządowych, aparatów samorządowych, autonomii zawodów medycznych, oddziałów NFZ czy samych akademii medycznych.
Według menadżerów ochrony zdrowia współczesny pacjent zdobywa wiedzę na temat zdrowia z Internetu, prasy i telewizji „leczy się” na dyskusyjnych forach internetowych dzieląc się wiedzą i swoim stanowiskiem, doświadczeniami (często negatywnymi).
Oczekuje najwyższej jakości, świadczeń zdrowotnych oraz jej nienagannej obsługi, starannie wybiera lekarza , przychodnię czy szpital, jest mobilny i zna swoje prawa. Pacjent taki świadomie pragnie uczestniczyć w procesie leczenia, formułować go, a nie tylko wykonywać ślepo polecenia.
Pacjenci jednak ciągle mają odczucie traktowania przedmiotowo, co wynika z braku poczucia partnerstwa w relacjach z pracownikami ochrony zdrowia. Zniechęceni do rozmowy przez ciągły pośpiech czy krótkie, niezrozumiałe informacje przekazywane przez personel co w znacznej mierze spowodowane jest brakami kadrowymi oraz natłokiem obowiązków „biurokratycznych”.
W procesie badawczym określenia czynników zasadniczo determinujących wizerunek pielęgniarek w świadomości Polek i Polaków, hipotetycznie uznano, iż w badanym środowisku społecznym wiedza respondentów o zawodzie pielęgniarki opiera się na przekonaniu o konieczności posiadania przez nie wyższego wykształcenia (z racji skomplikowanych procedur leczenia i pielęgnacji), wywieranej presji medialnej (zwłaszcza w przypadku błędów medycznych) oraz możliwościach świadczenia własnych usług medycznych z racji niewydolności polskiej służby zdrowia wobec wzrastającego zapotrzebowania na opiekę zdrowotną.
Z dotychczasowych doświadczeń pielęgniarek związanych z ich działaniami zmierzającymi do zmiany negatywnych dyspozycji wobec ich zawodu i ich samych wynika, że nie mogą liczyć na wsparcie instytucji państwa (np. rządu i ministerstwa zdrowia, które potępiały ich strajki i próby poprawy warunków pracy) tylko muszą samodzielnie podejmować starania na rzecz zmiany postrzegania ich wysiłków przez społeczeństwo.
Perspektywy funkcjonowania profesji pielęgniarek wobec oczekiwań społecznych w najbliższych latach nie zmienią się zasadniczo. Brak oczekiwanych zmian na lepsze będzie skutkować odpływem pielęgniarek z tej profesji i coraz większymi problemami w zapewnieniu opieki medycznej w sytuacji starzejącego się społeczeństwa polskiego.
Badanie przeprowadzono w okresie od lutego do kwietnia 2019 roku u losowo wybranych osób. Respondentów badano w miejscach użyteczności publicznej poza przychodniami lekarskimi, szpitalami, domami opieki czy hospicjami. Celowo pominięto placówki opieki zdrowotnej z uwagi na dobranie grupy osób mających i nie mających bezpośredniego kontaktu z pielęgniarkami.
W celu poznania psychospołecznych aspektów problemu związanego z wizerunkiem pielęgniarek w oczach społeczeństwa zostały przeprowadzone badania w grupie 370 osób.
W powyższej tabeli z zebranych danych wynika, że największą grupę wśród respondentów stanowiły osoby, które uważały, że zawód pielęgniarki cieszy się wysokim zaufaniem społecznym (60,3%). Natomiast, aż 32,2% respondentów tak nie uważa, zaś 7% nie ma zdania czy tak jest faktycznie. Podobne badania w roku 2017 przeprowadziła Siwek i Nowak – Starz i wówczas ponad 50% respondentów wyraziło opinię o wysokim poziomie zaufania społecznego wobec pielęgniarek.
Mgr Violetta Wydra.
Bibliografia:
M. Siwek ,G. Nowak- Starz: „Współczesny wizerunek pielęgniarstwa w opinii społeczeństwa”, Pielęgniarstwo Polskie nr 3 (65)2017, str. 487- 500
Już wkrótce kolejna część wyników badań.
Serdecznie zapraszamy.
Proszę zostaw odpowiedź